ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2012 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Α1.               Το κείμενο πραγματεύεται τη σημασία της αρχαίας ελληνικής τέχνης στην πορεία της ανθρωπότητας. Αρχικά, τονίζεται ο οικουμενικός χαρακτήρας της τέχνης αυτής και η αγωνία του καλλιτέχνη να καλλιεργήσει τη λογική και το ανθρώπινο μέτρο. Τεκμήριο αυτής της προσφοράς αποτελούν τα αγάλματα, τα οποία καταδεικνύουν την αναγκαιότητα ύπαρξης κοινωνικής αλληλεγγύης προκειμένου να διασφαλιστεί η..... ομαλή λειτουργία μιας δημοκρατικής κοινωνίας. Επιπρόσθετα, επισημαίνεται ο μοναδικός ρόλος της αρχαιοελληνικής τέχνης στη συγκρότηση μιας πολιτείας με φιλελεύθερο πνεύμα και αισθητική καλλιέργεια. Τέλος τονίζεται ο επίκαιρος χαρακτήρας και η κοινωνική, αισθητική και πολιτισμική συνεισφορά της, παράλληλα με τη συμβολή της στην κατάκτηση της αυτογνωσίας του ανθρώπου.

Β1.              Η αρχαία τέχνη θα μείνει πάντα πρωτοποριακά επίκαιρη και ζωντανή. Μπορεί εύκολα κανείς να διαπιστώσει ότι η αρχαία τέχνη αποτελεί βάση του πολιτισμού και της εξέλιξης του ανθρώπου, καθώς μέσα από αυτή εκφράστηκαν σκέψεις και προβληματισμοί που οδήγησαν στην κατάκτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ελευθερίας και του δημοκρατικού πολιτεύματος. Τα έργα της τέχνης αυτής προωθούν πάντα την αξία των ιδανικών που αποτελούν ζητούμενο και της δικής μας εποχής. Γι αυτό και η αρχαία ελληνική τέχνη παραμένει διαχρονική.

Β2.               α) Ο πρώτος τρόπος πειθούς που χρησιμοποιεί η συγγραφέας είναι η επίκληση στο συναίσθημα. Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιεί ως μέσο πειθούς την ποιητική λειτουργία της γλώσσας με συναισθηματικά φορτισμένες λέξεις: «δάμασε», «τέλεια μορφή», «ιδεατή πληρότητα».

Ο δεύτερος τρόπος πειθούς είναι η επίκληση στη λογική. Χρησιμοποιεί ως μέσο πειθούς το επιχείρημα: «Να γιατί … δημιουργία ελευθερίας», με το οποίο η συγγραφέας προσπαθεί να προβάλει την αξία της αρχαίας ελληνικής τέχνης.

β) «το φως του λόγου, η αυγή του μυστηρίου, είναι η τέχνη πυξίδα, η νεογέννητη δημοκρατία, πνευματικής παλιννόστησης, καθαγιάζει και αγλαΐζει τους χώρους της πόλης, όρθιας σκέψης».

Β3.               α) επίτευγμα: κατόρθωμα

              δαμάσει: υποτάξει, ημερεύσει, τιθασεύσει

              μετάβαση: πέρασμα, μεταφορά

              πληρότητα: ολοκλήρωση

ουσιώδες: βασικό, κύριο, θεμελιώδες

β) έλλογη: άλογη, παράλογη

κοντά: μακριά

συνοπτικό: αναλυτικό, εκτενές

φυσικής: τεχνητής

αιχμαλωτίσει: ελευθερώσει, αποδεσμεύσει

Β4.               Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει ενεργητική σύνταξη

«Διαγράφει … πολιτείας»:

Τα πλαίσια μιας πάντα ευνοούμενης και ισορροπημένης πολιτείας διαγράφονται από τον τεχνίτη.

«Δάμασε … άνθρωπο»:

Το ζώο δαμάστηκε από την ελληνική τέχνη πριν ανακαλυφτεί ο τέλειος άνθρωπος.

Γ1.

Επικοινωνιακό πλαίσιο: Ομιλία σε ημερίδα του δήμου

Προσφώνηση: Κυρίες και κύριοι / Αγαπητοί παρευρισκόμενοι,

Πρόλογος: Με αφορμή τον εξορισμό της τέχνης από το σχολείο και το γενικότερο κλίμα της διάχυτης αντί-πνευματικότητας της εποχής μας, θα ήθελα ως εκπρόσωπος των μαθητών του Λυκείου μου, με την ομιλία μου αυτή να σας επισημάνω την πολύπλευρη διδακτική, μορφωτική σημασία της τέχνης στη σφυρηλάτηση της προσωπικότητας και του χαρακτήρα του νέου, καθώς επίσης και συμβολή του σχολείου στην επίτευξη του στόχου αυτού.

Κ. θέμα:

Α ερώτημα: η προσφορά της τέχνης στους νέους

       Ψυχικός τομέας: διέξοδος από την καθημερινότητα, λύτρωση από την μονοτονία, μορφή ψυχαγωγίας που συντελεί στην εσωτερική γαλήνη και ισορροπία. Μέσο για τη δημιουργία και πρόκληση των συναισθημάτων.

       Ηθικός τομέας: η τέχνη εξευγενίζει, εξανθρωπίζει, αφού παρέχει διδάγματα πρότυπα, αξίες. Ταυτόχρονα έχει «καθαρτική» σημασία, αφού λυτρώνει από πάθη, ένστικτα ορμές. Για παράδειγμα η μουσική τιθασεύει τα ένστικτα, εξημερώνει.

       Πνευματικός τομέας: η τέχνη οδηγεί στον προβληματισμό, την ενδοσκόπηση, την πνευματική εγρήγορση, αφού παρέχει μηνύματα. Ενημερώνει παράλληλα για διάφορα κοινωνικά θέματα διευρύνοντας τους πνευματικούς ορίζοντες του νέου, καθιστώντας τον ικανό να αξιολογήσει την πραγματικότητα.

       Κοινωνικός-πολιτικός τομέας: η τέχνη ενώνει τους ανθρώπους, αποτελεί τη μοναδική παγκόσμια γλώσσα. Η ταυτόχρονη ευαισθητοποίηση πάνω σε σημαντικά κοινωνικά ζητήματα (οικολογία, πόλεμος, δημοκρατία κ.α), που επιτυγχάνεται λόγω της επισήμανσης των θεμάτων αυτών από τους δημιουργούς της τέχνης αποτελεί το εφαλτήριο τόσο για την κοινωνικοποίηση όσο και την πολιτικοποίηση του νέου (συλλογική και ατομική δράση).

       Πολιτιστικός τομέας: είναι ζωντανό κομμάτι του πολιτισμού. Μέσω αυτής διατηρούμε την πολιτιστική και επομένως την εθνική μας ταυτότητα, αλλά και γνωρίζουμε τον πολιτισμό των άλλων.

       Υλικός τομέας: βοηθάει τον νέο να αποκτήσει περιβαλλοντική συνείδηση, να έρθει σε επαφή με τη φύση.

Βέβαια η αξία της είναι ανυπολόγιστη ιδιαίτερα σήμερα μέσα στις συνθήκες της παγκοσμιοποίησης, της μαζοποίησης, αλλά και της γενικότερης πνευματικής ισοπέδωσης και της ηθικής αναλγησίας.

Μετάβαση: για να μπορέσει όμως η τέχνη να συμβάλλει αποτελεσματικά στη διάπλαση της προσωπικότητας των νέων κρίνεται απαραίτητη η παρουσία της στο χώρο του σχολείου.

Β ερώτημα: η συμβολή του σχολείου

       Δημιουργία υποδομών (χώροι, μέσα)

       Αναπροσαρμογή των εκπαιδευτικών στόχων. Ενίσχυση της αισθητικής, καλλιτεχνικής αγωγής (διδασκαλίας της ιστορίας της τέχνης, μουσική, καλλιτεχνικά). Άρση του βαθμοθηρικού και ανταγωνιστικού χαρακτήρα της εκπαίδευσης, ανθρωποκεντρικός προσανατολισμός του σχολείου, απαλλαγή από τον έντονο τεχνοκρατικό του χαρακτήρα.

       Δημιουργία διάφορων καλλιτεχνικών πολιτισμικών δρώμενων (εργασίες ζωγραφικής, φωτογραφίας, θεατρικές ομάδες, μουσικές εκδηλώσεις, προβολή κινηματογραφικών ταινιών).

       Επισκέψεις σε μουσεία, χώρους τέχνης, αρχαιολογικούς χώρους

       Συνεργασία με νέους άλλων χωρών, μέσω του προγράμματος «Κομένιος» για συνδιοργάνωση πολιτισμικών εκδηλώσεων.

       Πρόσκληση-ομιλίες από διακεκριμένους καλλιτέχνες και πνευματικούς ανθρώπους.

Επίλογος:

Φαντάζομαι, έχει γίνει πλέον αντιληπτό, ότι η τέχνη αποτελεί αδιαπραγμάτευτη αξία, έχει τεράστια ηθικοπλαστική δύναμη, αλλά και είναι το μέσο εκείνο που μπορεί να βοηθήσει το νέο όχι μόνο να κατανοήσει την πραγματικότητα αλλά και να δυναμώσει τη θέλησή του για να την αλλάξει. Έχοντας επίγνωση αυτού απαιτείται επίδειξη ευθύνης από τους αρμόδιους φορείς και ιδιαίτερα την πολιτεία, η οποία θα πρέπει να επιδιώξει την ένταξή της στο χώρο της εκπαίδευσης ώστε η επαφή με την τέχνη να αποτελέσει το αντίδοτο στην ιδεολογική αλλά και κοινωνικοπολιτική ένδεια της εποχής μας.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας.

Επιμέλεια απαντήσεων: Βάβουλας Γιώργος

Ραγκούση Άννα

Τα σημερινά θέματα της νεοελληνικής γλώσσας ήταν αναμενόμενα και προσιτά για μαθητές καλά προετοιμασμένους και διαβασμένους. Το κείμενο που δόθηκε για περίληψη ήταν σχετικά δύσκολο και απαιτούσε προσοχή, ενώ οι ασκήσεις ήταν κατανοητές. Το θέμα της έκθεσης ήταν σαφές, απαιτούσε όμως ωριμότητα και προσοχή από τους μαθητές.  Καλά αποτελέσματα!

Γιώργος Αρτ. Βάβουλας

Υπεύθυνος φροντιστηρίου «ΠΑΙΔΕΙΑ»