Το «γενέθλιον» της Βασιλεύουσας

Στις 11 Μαΐου 330, ο Μέγας Κωνσταντίνος έκανε την Κωνσταντινούπολη πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και μια νέα σελίδα του κόσμου ξεκινούσε...
Ας μην ξεχνάμε ότι χάρη στην Κωνσταντινούπολη και τους αντιγραφείς της έχουμε σήμερα στα χέρια μας τα περισσότερα έργα της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας.
Αν η Ρώμη δεν χτίστηκε σε μια ημέρα, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία χρειάστηκε πολύ περισσότερο για να πέσει. Για την ακρίβεια πέρασαν 1.123 χρόνια ώσπου να πάψει να υπάρχει μια από τις μεγαλύτερες σε διάρκεια αυτοκρατορίες που γνώρισε ο κόσμος. Και όπως είναι φυσικό κατά τη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων συνέβησαν τα πάντα.
Όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος στις 11 Μαΐου 330 αποφάσισε να μεταφέρει την πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τη παρακμάζουσα Ρώμη στο επτάλοφο του Βοσπόρου ίσως να μην φανταζόταν πόσο θα άντεχε η... Νέα Ρώμη του, αλλά σίγουρα ήξερε καλά ότι η πόλη των «πέντε θαλασσών και των δύο ηπείρων» θα έμενε στην ιστορία.

Με το «γενέθλιον» όπως ονομάστηκαν τα εγκαίνειας της Κωνσταντινούπολης, στη νέα πρωτεύουσα ήρθαν από την Ρώμη όλα όσα ίσχυαν στη Δύση, παιδεία, θρησκεία, θεσμοί και νόμοι. Σύντομα όμως η νέα πρωτεύουσα απέκτησε τη δική της ζωή. Μέσα σε λίγα χρόνια δεν υπήρχαν πια παρά ελάχιστα για να θυμίζουν από που ξεκίνησαν όλα. Η Ανατολική Αυτοκρατορία είχε γίνει αυτόνομη, αυτόφωτη. Με αρκετά μεγάλες ελευθερίες στους ανθρώπους, μπόρεσαν να συνδυαστούν στοιχεία του δυτικού και του ανατολικού πολιτισμού. Έτσι δημιουργήθηκε ο βυζαντινός πολιτισμός που παραμένει μοναδικός και αμίμητος. Η πρωτεύουσα είναι σχεδόν από την ίδρυσή της μια χριστιανική πόλη με κάμποσες εκκλησίες να ξεπηδούν από παντού.

Η Πόλη φτάνει στο απόγειο της κατά την αυτοκρατορία του Ιουστινιανού. Το 537, εγκαινιάζει τον Ναό της Αγίας του Θεού Σοφίας, την Αγια Σοφία, δίνει στην Πόλη το έμβλημά της, αυτό που θα τη σημαδεύει ως τώρα. Ένας ναός υπέρλαμπρος, με πρωτοφανή αρχιτεκτονική που πολλοί ζήλεψαν στη συνέχεια.

Το Βυζάντιο ήταν από τις ελάχιστες αυτοκρατορίες που κατάφεραν να αντέξουν τόσα πολλά χρόνια. Φυσικά η πορεία της μέσα σε αυτούς τους 11 αιώνες, δεν ήταν πάντοτε ανοδική. Δύο είναι οι πιο μαύρες σελίδες της.

Η πρώτη είναι η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους το 1204. Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία, η λεηλασία που συντελέστηκε στην Πόλη τότε, δεν συγκρίνεται με καμία άλλη ούτε καν με αυτή του 1453. Οι βιαιότητες των Φράγκων κατακτητών ήταν σοκαριστικές και οι καταστροφές που προκάλεσαν ανυπολόγιστες.

Η δεύτερη φυσικά και τελευταία μαύρη σελίδα στην ιστορία της Πόλης είναι Άλωση της από τους Οθωμανούς το 1453 που σήμανε και το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Με την Κωνσταντινούπολη όμως συμβαίνει κάτι μαγικό. Παρόλο που εδώ και πάνω από πέντε αιώνες έχει περάσει τα χέρια των Τούρκων ο αέρας που αναπνέει όποιος βρεθεί εκεί είναι ακόμα ελληνικός. Στην Αγια Σοφία χτίστηκαν μιναρέδες και ξεπρόβαλλαν μέσα στην Πόλη πολλά τζαμιά, αλλά δε μπορεί τίποτα να σβήσει αυτό που κάποτε υπήρχε εκεί. Όταν φυσά ο Βόσπορος φέρνει τη μυρωδιά από τα φαγητά των βυζαντινών και από λιβάνι. Τα ελληνικά δεν ακούγονται πια στους δρόμους της Πρωτεύουσας αλλά υπάρχουν σαν ψίθυρος σε όσα άφησαν πίσω οι Βυζαντινοί, παρακαταθήκη σε όλο τον κόσμο.

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία όταν έπεσε στα χέρια των Οθωμανών κατάφερε να επιζήσει στις καρδιές όχι μόνο των Ελλήνων αλλά και του κόσμου όλου ακόμα και σε άλλους πολιτισμούς ως κάτι σίγουρα όχι άγιο καθώς υπήρχαν μέσα της και οι διαφθορές αλλά οπωσδήποτε ως κάτι ξεχωριστό σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας. Μελετητές της υπάρχουν ακόμα παντού, στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια. Ας μην ξεχνάμε ότι χάρη στην Κωνσταντινούπολη και τους αντιγραφείς της έχουμε σήμερα στα χέρια μας τα περισσότερα έργα της Αρχαίας

Ελληνικής Γραμματείας.

Στην Κωνσταντινούπολη συντελέστηκαν τα μεγαλύτερα «θαύματα» της Αυτοκρατορίας. Κέντρο όλων των μεγάλων γεγονότων υπήρξε πάντοτε η μεγάλη πρωτεύουσα της Ανατολής. Εκεί, ο Ιουστινιανός έχτισε την «μεγίστη» Αγιά Σοφιά για να «νικήσει τον Σολομώντα», εκεί ο λαός ξεσηκωνόταν εναντίον του αυτοκράτορα, όπως συμβαίνει στην δημοκρατία, στασιάζοντας κάθε φορά που διαφωνούσε με την πολιτική του. Εκεί τελικά γράφτηκε και η τελευταία σελίδα όλης της αυτοκρατορίας όταν ο Μωάμεθ ο Β' βρήκε... μια πόρτα ανοικτή και μπήκε στην Πόλη.

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία τους 11 αιώνες που έζησε είχε πολλά πρόσωπα. Άλλαξε όπως αλλάζουν οι καιροί κρατώντας όμως πάντα την ψυχή της ίδια που στο βάθος ήταν ελληνική. Ακόμα και σήμερα μετά από τόσες πολλές διώξεις και αιματοκυλίσματα των όσων Ελλήνων είχαν απομείνει στην Κωνσταντινούπολη, ακόμα και αιώνες μετά την Άλωση του 1453, η Βασιλεύουσα παραμένει στη συνείδηση των Ελλήνων μια πόλη ελληνική και η Αγια Σοφία το λάβαρο που θυμίζει όσα άνθισαν στην Πόλη.

Το μεγαλείο της Νέας Ρώμης έσβησε όπως σβήνει η φωτιά σιγά σιγά. Το όνομά της στα επίσημα χαρτιά έγινε Ινσταμπούλ αλλά για τον κόσμο όλο παραμένει η πόλη του Κωνστανταντίνου, η Κωνσταντινούπολη. Η Πόλη θυμίζει ακόμα ότι δεν γεννήθηκε από τους Οθωμανούς και η σπίθα καίει μέσα της. Από αυτή την πύρινη καρδιά, δημιουργήθηκε το 1924 και η Αθλητική Ένωση Κωνσταντινούπολης για να θυμίζει τους Έλληνες που έζησαν στην Πόλη και αναγκαστήκαν να φύγουν σαν κυνηγημένοι.

Αυτό που έφυγε όμως είναι μόνο το σώμα καθώς η καρδιά μένει ακόμα εκεί στην ζεστές αγκαλιές του Βοσπόρου και στην ηρεμία της Αγιας Σοφίας που προκαλεί δέος.
Β.Κ. από aek365.gr