Καλλικράτης» και «Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων»,

του Ιάκωβου Β. Γιακουμή

Την Παρασκευή 28 Μαΐου 2010, ψηφίστηκε από την Ελληνική Βουλή το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης με τίτλο: «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης», πιο γνωστό και ως «Καλλικράτης».
Με τον Καλλικράτη, συστήνεται ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων με έδρα την Νάξο ο οποίος αποτελείται από τους Δήμους Νάξου και Δρυμαλίας και τις Κοινότητες Σχοινούσσης, Κουφονησίων, Ηρακλειάς και Δονούσης, οι οποίοι και καταργούνται (άρθρο 1, παράγραφος 29.3). Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων έχει την ιδιαιτερότητα να είναι ο μοναδικός Πολυνησιακός Δήμος της Χώρας με τον οποίο συνενώνονται πρώην νησιωτικές κοινότητες, έχει..... συνολικό πληθυσμό 18.229 κατοίκους και αποτελείται από έξι συνενούμενους ΟΤΑ.

Με το παρόν κείμενο παρουσιάζονται τα νέα δεδομένα στην διακυβέρνηση από την εφαρμογή του Καλλικράτη στον Πολυνησιακό Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων και γίνεται μία προσπάθεια να αναδειχθούν τα προβλήματα οριακής εφαρμογής της Νέας Αρχιτεκτονικής της Αυτοδιοίκησης που προκύπτουν από την πολυνησιακή ιδιαιτερότητα του εν λόγω Νέου Δήμου. Πιο συγκεκριμένα, από την εφαρμογή Καλλικράτη στον Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων παρατηρούνται προβλήματα εκπροσώπησης των συνενούμενων Ο.Τ.Α. και λειτουργίας του νέου Δημοτικού Συμβουλίου, ενώ το διοικητικό μοντέλο του νέου Δήμου θα είναι δυσλειτουργικό λόγω του μικρού αριθμού Αντιδημάρχων με έδρα την Νάξο.

Βάσει του πληθυσμιακού κριτηρίου ο νέος Δήμος θα έχει 27μελές Δημοτικό Συμβούλιο (άρθρο 7, παράγραφος 2), με την κάτωθι κατανομή: Δήμος Νάξου: 16, Δήμος Δρυμαλίας: 7, Κοινότητα Σχοινούσας: 1, Κοινότητα Κουφονησίων: 1, Κοινότητα Ηρακλειάς: 1 και Κοινότητα Δονούσας: 1 (άρθρο 30), έναντι 74 συμβούλων που είχαν αθροιστικά οι προς συνένωση ΟΤΑ. Ο επιτυχών συνδυασμός, μάλιστα, (σε περίπτωση που συγκεντρώσει κάτω το 60% των έγκυρων ψηφοδελτίων) εκλέγει 16 από τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου (άρθρο 32, παράγραφος 3). Η κατανομή των εδρών ξεκινάει αποδίδοντας στον επιτυχόντα μία (1) έδρα σε κάθε εκλογική περιφέρεια (πρώην ΟΤΑ – άρθρο 34, παράγραφος 1). Άρα η κατανομή των εδρών στο Δημοτικό Συμβούλιο θα έχει ως εξής (θεωρώντας ότι συνδυασμοί έλαβαν παρόμοιο ποσοστό σε όλους τους πρώην ΟΤΑ):

Εκλογική Περιφέρεια (πρώην ΟΤΑ) Επιτυχών συνδυασμός Υπόλοιποι συνδυασμοί
Νάξος ............................................................8 .....................8
Δρυμαλία............................. ........................4.........................3
Ηρακλειά .........................................1 -
Κουφονήσια......................................... 1 -
Δονούσα ................................................1 -

Λόγω, λοιπόν του μικρού αριθμού των μελών του δημοτικού συμβουλίου και των προβλημάτων πρόσβασης που υπάρχουν (ιδιαίτερα τον χειμώνα) από τις Μικρές Κυκλάδες υπάρχει σημαντική πιθανότητα ο επιτυχών συνδυασμός να έχει οριακή πλειοψηφία (12 έναντι 11) ή να μην διαθέτει πλειοψηφία σε συγκεκριμένες συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου, γεγονός που αντίκειται στο πνεύμα του νομοσχεδίου που δίδει ισχυρή πλειοψηφία 3/5 στον επιτυχόντα συνδυασμό (άρθρο 32, παράγραφος 1).

Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αυτή η οριακή εφαρμογή της Νέας Αρχιτεκτονικής της Αυτοδιοίκησης (που μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργίες στον Νέο Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων) προτείνεται να εφαρμοστούν οι διατάξεις του άρθρου 7, παράγραφος 3 κατ’ εξαίρεση και στον Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων ώστε «…ο αριθμός των μελών του δημοτικού συμβουλίου να είναι εκείνος που αντιστοιχεί στην επόμενη πληθυσμιακή κλίμακα, σε σχέση με τον συνολικό τους πληθυσμό». Με αυτόν τον τρόπο το δημοτικό συμβούλιο θα είχε 33 μέλη και οι προερχόμενοι από την Νάξο σύμβουλοι του επιτυχόντος συνδυασμού θα ήταν 16, έναντι 13 της μειοψηφίας – βοηθώντας την λειτουργία του Δημοτικού Συμβουλίου ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες και την δυνατότητα πρόσβασης στην Νάξο από τις Μικρές Κυκλάδες. Επισημαίνεται ότι η διάταξη αυτή προβλέπεται στο νομοσχέδιο και εφαρμόζεται «σε δήμους στους οποίους οι συνενούμενοι δήμοι και κοινότητες υπερβαίνουν τους έξι (6)», ενώ ο νέος Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων έχει έξι (6) ακριβώς συνενούμενους δήμους και κοινότητες.

Άλλη μία οριακή εφαρμογή της Νέας Αρχιτεκτονικής για τον Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων αφορά τον αριθμό των Αντιδημάρχων. Βάσει του άρθρου 59, παράγραφος 2, οι Αντιδήμαρχοι του Νέου Δήμου θα είναι έξι (6), εκ των οποίων οι τέσσερις (4) θα είναι οι Πρόεδροι των Δημοτικών Κοινοτήτων της Σχοινούσσας, της Ηρακλειάς, της Δονούσας και των Κουφονησίων (άρθρο 207, παράγραφος 1). Επομένως, μόνο δύο Αντιδήμαρχοι θα έχουν έδρα την Νάξο (οι οποίοι μαζί με τον Δήμαρχο) θα κληθούν να προΐστανται της Οικονομικής Επιτροπής, της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής και να εξασκούν όλες τις νέες αρμοδιότητες που δίδει η Νέα Αρχιτεκτονική στους Νησιωτικούς Δήμους-Κυβερνεία. Προτείνεται, να επιτραπεί στον Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων κατ’ εξαίρεση να έχει τέσσερις (4) αντιδημάρχους με έδρα την Νάξο (όπως ορίζεται και από το πληθυσμιακό κριτήριο για Δήμους από 5.000 έως 20.000 κατοίκους), οι οποίοι μαζί με τους τέσσερις (4) Τοπικούς Αντιδημάρχους των πρώην Κοινοτήτων και τον Δήμαρχο θα συστήσουν μία ισχυρή και ευέλικτη Εκτελεστική Επιτροπή (άρθρο 62, παράγραφος 1) προκειμένου να είναι επιτυχημένη η Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης, ακόμη και στις πιο οριακές εφαρμογές της (όπως είναι ο πολυνησιακός Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων).

Τα παραπάνω σημεία οριακής εφαρμογής του «Καλλικράτη» στον Πολυνησιακό Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων τέθηκαν υπόψη του Υπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης στις 25 Μαΐου 2010 (αρ. πρωτ. 5286 και 5331), των τριών (3) βουλευτών του νομού και των δύο (2) δημάρχων της Νάξου. Είμαι σίγουρος ότι, λόγω και της ευαισθησίας του Υπουργού και της Κυβέρνησης σε θέματα νησιωτικότητας, στην πρώτη ευκαιρία νομοθετικής τροπολογίας του «Καλλικράτη» θα ληφθούν υπόψη οι συγκεκριμένες παρατηρήσεις για τον Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων.