Το «Οικονομικό Θαύμα του Βεργκλ» έλαβε χώρα κατά την παγκόσμια ύφεση του 1929, ένα θαύμα που οφείλεται στην έκδοση ενός τοπικού νομίσματος, με μορφή σε «Γραμμάτια Πιστοποίησης Εργασίας». Την καινοτόμο ιδέα εισήγαγε ο τότε δήμαρχος της πόλης Μίχαελ Ούντεργκούγκενμπέργκερ (Michael Unterguggenberger), εφαρμόζοντας τις οικονομικές θεωρίες του Γερμανού οικονομολόγου Σίλβιο Γκέσελ.
Η θεωρία, σύμφωνα με το πόνημα του Γκέσελ «Η Φυσική Τάξη», όριζε ότι η παρακμάζουσα οικονομία οφείλεται στην αργή κυκλοφορία τού χρήματος, καθώς αυτό συσσωρεύεται από τους κεφαλαιούχους και δεν επιστρέφει πίσω στην........... αγορά.
Σε μια προσπάθεια αναστροφής της οικονομικής κατάστασης, ο δήμαρχος εφάρμοσε ένα πρόγραμμα με απαραίτητα δημοτικά έργα, δίνοντας εργασία στους κατοίκους, αλλά υπό τον όρο ότι η πληρωμή τους θα γινόταν στο τοπικό
νόμισμα. Τα «Γραμμάτια Πιστοποίησης Εργασίας» δεν είχαν αντίκρυσμα σε χρυσό, αλλά απλώς πιστοποιούσαν την παροχή έργου προς την Κοινότητα (ένα είδος Απόδειξης Παροχής Υπηρεσιών), αγνοώντας τον πληθωρισμό του Αυστριακού νομίσματος. Τέθηκαν σε κυκλοφορία 32.000 τέτοια γραμμάτια (γνωστά και ως Σελίνια του Βεργκλ), σε χαρτονομίσματα ονομαστικής αξίας 1, 5 και 10 σελινίων.
Στις 31 Ιουλίου 1932 κυκλοφόρησαν τα πρώτα 1.800 Σελίνια, αρχίζοντας έναν ταχύτατο κύκλο κυκλοφορίας των χρημάτων αυτών.Για την αποφυγή της πλαστογράφησης τέθηκε σε εφαρμογή μια πρόσθετη μέθοδος, κατά την οποία τα χρήματα έχαναν το 1% της ονομαστικής τους αξίας κάθε μήνα που περνούσε. Μ' αυτόν τον τρόπο, ήταν προς το συμφέρον του κεφαλαιούχου να δαπανήσει το κεφάλαιό του, προτού αυτό χάσει μέρος της αξίας του.
Η αντίθετη προς τον τοκισμό διαδικασία αυτή επέτρεπε την απρόσκοπτη και ταχύτερη κυκλοφορία του χρήματος, αποτρέποντας τη συσσώρευσή του σε τράπεζες και ιδιωτικά. Ο ιδιοκτήτης των χρημάτων που δεν προλάβαινε να τα δαπανήσει είχε τη δυνατότητα να αγοράσει πίσω το 1% της αξίας που έχανε κάθε μήνα, με τη μορφή επικολλούμενων ενσήμων (βλ. φωτο).
Το πείραμα, μόλις δεκατρείς μήνες μετά, είχε πετύχει απόλυτα: η ανεργία μηδενίστηκε, ο πληθωρισμός και η εσωτερική υποτίμηση εξαλείφθηκαν, η πόλη του Βεργκλ απέκτησε τις απαραίτητες υποδομές σε κτήρια, δίκτυο ύδρευσης, ακόμη και αναδασώσεις στις γύρω περιοχές.
Η επιτυχία ήταν τόσο μεγάλη που το σύστημα επεκτάθηκε σε έξι γειτονικά χωριά, ενώ τον Ιανουάριο του 1933 η πόλη του Κίρχμπυελ (Kirchbühl) υιοθετεί ένα ανάλογο τοπικό νόμισμα.
Το «Θαύμα του Βεργκλ» κέντρισε το ενδιαφέρον του Γάλλου πρωθυπουργούΕντουάρ Νταλαντιέ, του οικονομολόγου Ίρβιν Φίσερ και του καθηγητή στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης Κλωντ Μπουρντέ, ο οποίος σε έκθεσή του επισημαίνει με οικονομικούς όρους την επιτυχία του νέου συστήματος.
Στα μέσα του 1933, περί τις 170 Αυστριακές πόλεις δείχνουν ενδιαφέρον να ακολουθήσουν το παράδειγμα του δημάρχου Ούντεργκούγκενμπέργκερ, κάτι που πανικοβάλλει την Κεντρική Τράπεζα της Αυστρίας.
Υπό τον φόβο της γενικότερης επέκτασης του συστήματος, την 1η Σεπτεμβρίου 1933, δια νόμου απαγορεύεται η έκδοση τοπικών νομισμάτων, εφαρμόζοντας το μονοπωλιακό δικαίωμα της Κεντρικής Τράπεζας περί έκδοσης εθνικού νομίσματος, καθιστώντας έτσι τα Σελίνια του Βεργκλ παράνομα και άνευ ισχύος. Στους επόμενους μήνες η ανεργία ανέβηκε στο 30% και επικράτησε η φτώχεια και η εξαθλίωση.
Μέσα σ' αυτό το κλίμα, το 1938, η Αυστρί προσαρτάται στο Τρίτο Ράιχ, χωρίς την παραμικρή αντίσταση, με τον Χίτλερ να φαντάζει σε πολλούς ως οικονομικός και πολιτικός μεσσίας.
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος που ακολούθησε αποτελείωσε την οικονομική δυναμική της Αυστρίας και το «Θαύμα του Βεργκλ» έμεινε ως τμήμα της Ιστορίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου