Τα νέα «ΝΑΞΙΑΚΑ» με πλούσιο περιεχόμενο

Εκδόθηκε από την Ομοσπονδία Ναξιακών Συλλόγων (Ο.ΝΑ.Σ.) ο 6^ος τόμος της επιστημονικής επετηρίδας «ΝΑΞΙΑΚΑ». Ο τόμος περιέχει αξιόλογες πρωτότυπες μελέτες που αναφέρονται σε πολλά επιστημονικά πεδία και προσφέρουν νέα γνώση και νέες θεωρήσεις για πολλά ναξιακά θέματα. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται και στον πρόλογο της έκδοσης:

Ο Ξενοφών Μουσάς, με αφορμή την εισήγησή του στο πρώτο «Πανηγύρι Επιστημών», με άξονα τις Φυσικές Επιστήμες, που έγινε στη Νάξο στις 10 και 11 Απριλίου 2016, απαντά στα ερωτήματα για τη σχέση του ανθρώπου με την.....

αστρονομία, τη γέννησή της στην Ελλάδα και το πώς ο άνθρωπος από την προϊστορική  εποχή στην Θεσσαλία, στις Κυκλάδες, όπως διαβάζουμε στα μοτίβα που επαναλαμβάνονται στα τηγανόσχημα σκεύη, και όλο τον Ελληνικό χώρο φαίνεται ότι αναπτύσσει την αστρονομία και την χρησιμοποιεί τόσο για πρακτικούς λόγους, όσο και για πνευματική ικανοποίηση, ικανοποιώντας την περιέργειά του.

Ο Μιχάλης Κοκολάκης δημοσιεύει ανέκδοτα έγγραφα της Φραγκοκρατίας που απόκεινται στο Ιστορικό Αρχείο Νάξου και συγκεκριμένα Πράξεις από τον κώδικα της Καπέλλας Καζάτζας. Η εργασία συμπληρώνει ανάλογη που φιλοξενήθηκε στα «Ναξιακά» 3-4 (2013-2014). Δημοσιεύονται τέσσερα έγγραφα στα Ιταλικά από τα έτη 1521-1565, τα οποία είχαν αντιγραφεί μεταγενέστερα στον κώδικα της Καπέλλας από τους Ιησουίτες κατόχους της.

Ο Θανάσης Κωτσάκης μάς ταξιδεύει στο 1912-1913, τότε που η Ελλάδα, μαζί με τα άλλα χριστιανικά κράτη των Βαλκανίων, αγωνιζόταν για την απελευθέρωση των Ελλήνων της «δούλης Ελλάδος» από τον τουρκικό ζυγό. Ανάμεσα σε αυτούς που πολέμησαν σε αυτόν τον τιτάνιο αγώνα ήταν και ο Γιάγκος Γρατσίας από το Φιλώτι, ο οποίος σε έμμετρη διήγησή του περιγράφει τις περιπέτειές του, τις μάχες στα πεδία των μαχών της Μακεδονίας και της Ηπείρου και τέλος τον τραυματισμό του, την αιχμαλωσία του από τους Τούρκους και την απελευθέρωσή του.

Η Αγγελική Πανοπούλου στη μελέτη της αρχικά παρουσιάζει συνοπτικά την οργάνωση, την κοινωνική σύνθεση και τη λειτουργία της καθολικής αδελφότητας του Aγιωτάτου Σώματος του Xριστού κατά τους 16ο και 17ο αιώνες, η οποία έδρευε στην Καπέλα Καζάτζα, στο Κάστρο της Νάξου. Στη συνέχεια επιχειρείται να ερμηνευτεί η προέλευση της ονομασίας της εκκλησίας-έδρας της και η μετονομασία της ίδιας της αδελφότητας με βάση την ιστορία των δυτικών αδελφοτήτων, την πολιτική της καθολικής εκκλησίας, αλλά και τον ηγετικό ρόλο της τοπικής καθολικής κοινότητας.

Ο π. Μάρκος Φώσκολος ανατέμνει την εποχή που έζησε στη Νάξο ο μητροπολίτης Παροναξίας Ιωάσαφ (1685-1695), μια ταραγμένη για τη μητρόπολη αλλά και όλο το Αιγαίο ιστορική περίοδο.

Ο Ιωάννης Χατζάκης, στο πλαίσιο του νοταριακού συστήματος της Νάξου κατά την περίοδο της Λατινοκρατίας, αποδελτίωσε συστηματικά όλο το δημοσιευμένο μέχρι στιγμής πηγαίο υλικό, το οποίο φαίνεται να καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των υπαρχουσών πηγών. Παράλληλα παρέχεται η δυνατότητα στους ερευνητές μίας πιο εμπεριστατωμένης μελέτης των επιμέρους θεσμών, όπως τουλάχιστον αυτοί περιγράφονται ότι λειτουργούσαν στην καθημερινή νοταριακή και διοικητική πρακτική.

Η Ελένη Γιαννούλη προσεγγίζει τα χοιροσφραΐσματα που αποτελούσαν ένα ξεχωριστό γεγονός της τοπικής κοινωνίας στ’ Απεράθου, αφού επιτελούσαν οικονομικές πρακτικές και συμβολικές λειτουργίες στη ζωή του χωριού.

Ο Μανόλης Γ. Σέργης αναλύει την περίπτωση του φιλωτίτη εμπόρου Νικόλα Θεωνά. Το παράδειγμά του αποτελεί ένα εγκώμιο στους ξεχωριστούς εκείνους ανθρώπους του «παραδοσιακού» μας πολιτισμού, οι οποίοι με την στάση και τη συμπεριφορά τους σε ποικίλα ζητήματα και την εν γένει δράση τους άλλαξαν την κοινωνική ιστορία του οικείου τους κοινωνικού περίγυρου, ανέδειξαν τις ελλειμματικές του δομές, αμφισβήτησαν τους κυριαρχικούς λόγους του, όταν αυτοί ήταν ακόμη ισχυροί και καθοριστικοί στη διαμόρφωση κοινωνικών μνημών.

Η  Κατερίνα Πολυμενοπούλου καταγράφει με ακρίβεια σαράντα επτά δίσκους 45΄ στροφών με νησιώτικα και λαϊκά τραγούδια του Γιώργου Κονιτόπουλου, που βρίσκονται στην κατοχή της οικογένειάς του.

Ο Αλέκος Φλωράκης αναφέρεται στο ανενεργό σήμερα λατομείο της αγγλικής εταιρείας Grecian Marbles στον Απόλλωνα της Νάξου. Το λατομείο ιδρύθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα στο χώρο των εκεί αρχαίων λατομείων. Οι εργασίες του σταμάτησαν με τον πόλεμο του 1940 και επαναλήφτηκαν στη δεκαετία του 1960. Δημοσιεύονται και σχολιάζονται τρία έγγραφα για την εν λόγω εταιρεία και το λατομείο (1912, 1918, 1960) και άλλα δύο (1928) για κλοπές που σημειώθηκαν σε αυτό και τον αφορισμό που εξέδωσε ο τότε Μητροπολίτης Παροναξίας Ιερόθεος.

Ο Ι. Κ. Προμπονάς ασχολείται με τον ετυμολογικό/σημασιολογικό σχολιασμό λέξεων που απαντούν διαχρονικά στην ενιαία ελληνική γλώσσα, εκκινώντας από τα μυκηναΐκά χρόνια και φθάνοντας ως τις μέρες μας.

Η Μαρία Ξεφτέρη με το άρθρο της κάνει μια πρώτη απόπειρα φωνητικής και φωνολογικής ανάλυσης του φωνήματος /l/ και των συνδυαστικών του παραλλαγών πριν από τα οπίσθια φωνήεντα /a/, /o/ και /u/ (αλλόφωνα [ɻ], [ʟ], [w], [Ø]) και πριν από τα πρόσθια φωνήεντα /e/ και /i/  (αλλόφωνο [ʎ]), όπως αυτές απαντούν στα γλωσσικά ιδιώματα της Νάξου.

Ο Βασίλειος Γαβαλάς επιχειρεί να διερευνήσει τις σχέσεις που μπορεί να συνδέουν το μορφωτικό επίπεδο και την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των Κυκλάδων.  Από τις επίσημες στατιστικές προκύπτει ότι παρόλη τη θεαματική οικονομική ανάπτυξη που βίωσαν οι Κυκλάδες τις τελευταίες δεκαετίες, το μορφωτικό επίπεδο του μέσου Κυκλαδίτη είναι χαμηλότερο από αυτό του  μέσου Έλληνα

Ο Λάζαρος Ν. Θεόφιλος ανατρέχει στις δημοτικές εκλογές του 1887 στο Δήμο Νάξου, δημοσιεύοντας τη σχετική δικαστική απόφαση για τα αποτελέσματα των εκλογών, απόφαση που δεν επικυρώνει την εκλογή του Δημάρχου,  θεωρώντας ότι αυτή η εκλογή είναι προϊόν καλπονοθείας.

Ο Νίκος Τζ. Σέργης κάνει μια απόπειρα φιλοσοφικής – αισθητικής ανάλυσης τριών έργων του Ιάκωβου Καμπανέλλη, με εφαλτήριο τρεις, φιλοσοφικού νοήματος, έννοιες: υποκείμενο, χώρος και χρόνος.

Ο Αντώνης Τζιώτης, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων από τον θάνατο της διαλεχτής ποιήτριας Διαλεχτής Ζευγώλη-Γλέζου, καταγίνεται με την ποιητική μελωδία των στίχων της, την οποία αποτυπώνει η λογοτέχνις με απλούς εκφραστικούς τρόπους και ανεπιτήδευτο ύφος.

Ο Βασίλης Φραγκουλόπουλος, στο πλαίσιο των νομο-λογικών της Νάξου (τουτέστιν της δημοσίευσης δικαστικών αποφάσεων που αφορούν στη Νάξο και έχουν ευρύτερο ενδιαφέρον), αναδεικνύει μια πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για το κτήριο της πρώην Σχολής Ουρσουλινών, επ’ ευκαιρία μιας διαφοράς που ανέκυψε για μια παραδοσιακή οδό στο Κάστρο της Νάξου.

Ο ίδιος, στο πλαίσιο της περιδιάβασής του στα τεκμήρια του ναξιακού συλλογικού βίου, παρουσιάζει γενέθλια στοιχεία, ίχνη  των πρώτων βημάτων κατά τον Μεσοπόλεμο και το αρχικό καταστατικό του Συλλόγου Δαμαριώνα της Αθήνας, ως χρήσιμο αρχειακό υλικό που αξίζει να διασωθεί και να μελετηθεί.

Η Μαρία Καλτσά και οι μαθητές που συμμετείχαν σε ένα σχολικό πρόγραμμα ερευνούν τις καταναλωτικές συνήθειες των κατοίκων της ορεινής Νάξου σε σχέση με τα παραδοσιακά τυριά του νησιού

Τέλος, ο Ι. Κ. Τουμπακάρης παρουσιάζει το βιβλίο του Ορέστη Βαβατσιούλα, Το Κάστρο της Νάξου (The Castle of Naxos), Οικοδομική ιστορία (The construction history), 13ος - 20ος αι., ο Αλέκος Φλωράκης το βιβλίο του Μανόλη Σέργη. Για μια λαογραφία των τοπωνυμίων: τοπωνύμια («μικρο-τοπωνύμια») μιας αγροτικής κοινότητας της Νάξου ως «μελέτη περίπτωσης» και ο Βασίλης Φραγκουλόπουλος το βιβλίο του Αλέκου Φλωράκη Παναγία Ατταλειώτισσα Γαλήνης Νάξου.

Τον έκτο τόμο των ΝΑΞΙΑΚΩΝ μπορείτε να αναζητήσετε και στα βιβλιοπωλεία της Νάξου.

Ο τόμος θα παρουσιαστεί στο δημοτικό θέατρο "Ιάκωβος Καμπανέλλης" στις 22 Αυγούστου στις 7 μμ.

Τον τόμο θα παρουσιάσουν οι:

1. Ιάκωβος Ναυπλιώτης - Σαραντηνός, Δικηγόρος - Ιστορικός Ερευνητής

2. Δρ Ελένη Βελώνη, Διδάκτωρ Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Για το Διοικητικό Συμβούλιο

            Ο Πρόεδρος                                                                                  Η Γ. Γραμματέας

      Μάρκος Μαργαρίτης                                                                        Ευανθία Ζιούλη