- Τήνος: Φύλλα λεμονιάς
- Χίος- Ρουκετοπόλεμος
- Σύρος: Οι δύο κόσμοι συναντιούνται
Η ώρα της Ανάστασης πλησιάζει και..... σε κάθε γωνιά της Ελλάδας από την κεντρική ηπειρωτική χώρα μέχρι τα νησιά της αναβιώνουν έθιμα που έχουν τις ρίζες τους βαθιά μέσα στο χρόνο. Παρακάτω παρουσιάζονται ορισμένα από αυτά.
Λεωνίδιο-Πτήσεις με αερόστατα
Στην όμορφη κωμόπολη της Τσακωνιάς, η Λαμπρή γίνεται όνομα και πράγμα, αφού εδώ και έναν περίπου αιώνα, το βράδυ της Ανάστασης τηρείται το έθιμο των αερόστατων. Τα παιδιά των πέντε ενοριών συναγωνίζονται στις επιτυχείς «πτήσεις» των χρωματιστών φωτεινών αερόστατων, τα οποία ετοιμάζουν επί εβδομάδες πριν το Πάσχα. Για περίπου μισή ώρα μετά το «Χριστός Ανέστη», ο ουρανός αποκτά… έξτρα αστέρια, ενώ παράλληλα το ευαγγέλιο διαβάζεται και στην τσακώνικη διάλεκτο.
Κέρκυρα- Μπότηδες
Πρόκειται για το έθιμο της Πρώτης Ανάστασης, κατά το οποίο οι Κερκυραίοι γεμίζουν τους μπότηδες (κανάτια με λεπτό στόμιο) με νερό και τους πετούν από τα μπαλκόνια των καντουνιών. Λίγο νωρίτερα, στην εκκλησία της Παναγιάς των Ξένων έχει γίνει τεχνητός σεισμός, σαν αναφορά στον σεισμό που έγινε σύμφωνα με την Βίβλο στον τάφο του Ιησού, ενώ στην συνέχεια, οι κερκυραϊκές φιλαρμονικές κυκλοφορούν στην πόλη παίζοντας εύθυμα εμβατήρια.
Τήνος- Φύλλα λεμονιάς
το Μεγάλο Σάββατο πρωί, στη λειτουργία, όταν ο παπάς ψάλλει το «Ανάστα ο Θεός», περιφέρεται ένα πανέρι με φύλλα λεμονιάς, τα οποία οι πιστοί τα φυλάνε στα πορτοφόλια ή στις τσέπες τους για καλή τύχη. Το βράδυ της Ανάστασης γιορτάζεται πανηγυρικά κυρίως στη Χώρα, αλλά και σ’ όλα τα χωριά της. Στην Παναγία μοιράζονται στον κόσμο κόκκινα αυγά, στον περίβολο της εκκλησίας.
Χίος- Ρουκετοπόλεμος
Η περίφημη μάχη των ενοριών με ρουκέτες ξεκίνησε σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, επί Τουρκοκρατίας διότι οι Χριστιανοί κάτοικοι ήθελαν να δείξουν περήφανα στους Τούρκους πώς γιορτάζουν την Ανάσταση. Το αποτέλεσμα είναι ένα μαγευτικό θέαμα, για το οποίο είναι υπεύθυνοι οι ειδικοί «ρουκετοποιοί» του χωριού που εργάζονται καθ’ όλη την διάρκεια της χρονιάς.
Σύρος- Οι δύο κόσμοι συναντιούνται
Η Σύρος βιώνει με ιδιαίτερο τρόπο το Πάσχα. Οι δύο Θρησκευτικές της κοινότητες, η Ορθόδοξη και η Καθολική, γιορτάζουν συγχρόνως, με αγάπη κατάνυξη και αμοιβαίο σεβασμό τις Άγιες Μέρες του Πάσχα. Οι Επιτάφιοι των Καθολικών στην Άνω Σύρο ξεκινούν από τον Ναό του Αγίου Γεωργίου. Στην Ερμούπολη ο επιτάφιος των Καθολικών ξεκινάει από τον ιερό Ναό Ευαγγελιστών οι επιτάφιοι των Ορθοδόξων, από τις ενορίες Αγίου Νικολάου, της Κοιμήσεως και την Μητρόπολη της Μεταμορφώσεως περιφέρονται και συναντώνται στην Κεντρική Πλατεία Μιαούλη, όπου γίνεται κατανυκτική δέηση και ψάλλονται τροπάρια της Μ. Παρασκευής από την χορωδία του Αγίου Νικολάου και Ιεροψάλτες.
Πάτμος- ΝΙΠΤΗΡΑΣ
Στο νησί της Αποκάλυψης επίκεντρο των τελετών και ακολουθιών αποτελεί ο «ΝΙΠΤΗΡΑΣ». Κάθε χρόνο, στολίζεται με λαμπρές βάγιες και πλούσια ποικιλία ανοιξιάτικων λουλουδιών. Την Μ. Πέμπτη, γίνεται αναπαράσταση του «ΜΥΣΤΙΚΟΥ ΔΕΙΠΝΟΥ» του ΝΙΠΤΗΡΑ, σε κεντρική πλατεία της Χώρας. Το Μ. Σάββατο το βράδυ πριν από την Ανάσταση, το Ευαγγέλιο διαβάζεται σε ηρωικό εξάμετρο με κώντιο και την Κυριακή του Πάσχα στις 3 το απόγευμα, στο Μοναστήρι της Πάτμου γίνεται η 2η Ανάσταση κατά την οποία το Αναστάσιμο Ευαγγέλιο διαβάζεται σε επτά γλώσσες και από τον ηγούμενο μοιράζονται κόκκινα αυγά στους πιστούς.
Πάρος- Ρωμαίοι στρατιώτες και πυροτεχνήματα
Η περιφορά του Επιταφίου της Μάρπησσας, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς κατά την διάρκειά της, γίνονται δεκαπέντε περίπου στάσεις. Σε κάθε στάση φωτίζεται και ένα σημείο του βουνού, όπου τα παιδιά ντυμένα Ρωμαίοι στρατιώτες ή μαθητές του Χριστού, αναπαριστούν σκηνές από την είσοδο στα Ιεροσόλυμα, την προσευχή στο Όρος των Ελαιών, το Μαρτύριο της Σταύρωσης και την Ανάσταση. Τα μεσάνυκτα του Μ. Σαββάτου, το νησί γεμίζει από φώτα και τον θόρυβο των αμέτρητων πυροτεχνημάτων.
Πρέβεζα- Σαϊτάν Παζάρ
Οι ρίζες του συγκεκριμένου εθίμου προέρχονται από την Τουρκοκρατία.
Προκειμένου να μπορέσουν να γιορτάσουν την Ανάσταση, οι χριστιανοί προκαλούσαν φασαρία στο Σαϊτάν Παζάρ για να κρατήσουν μακριά τους Τούρκους. Η συνήθεια αυτή τηρήθηκε και μετά την Απελευθέρωση και έφτασε μέχρι τις μέρες μας χάρη στους κατοίκους και τους καταστηματάρχες του Σαϊτάν Παζάρ οι οποίοι βρήκαν το έθιμο από τους προγόνους τους.
Το έθιμο τελείται ως εξής: Μόλις ο ιερέας του μητροπολιτικού ναού (Αγ. Χαράλαμπος) σημάνει την πρώτη Ανάσταση, στις 09:30, πλήθος από «μπότια» (πήλινα κανάτια) σπάζουν στο γραφικό πλακόστρωτο και κατά μήκος όλου του πεζόδρομου, συνοδευόμενα από ρίψη κροτίδων, ο ήχος των οποίων αντηχεί σε όλη την πόλη δίνοντας το μήνυμα της πρώτης Ανάστασης του Θεανθρώπου και της νίκης της ζωής ενάντια στον θάνατο.
Την όλη διαδικασία πλαισιώνουν μουσικές δίνοντας μια χαρμόσυνη ατμόσφαιρα ενώ, στο τέλος προσφέρεται στον κόσμο από τους καταστηματάρχες το παραδοσιακό νηστίσιμο γλυκό σουτζούκι και χαλβάς.
Ρόδος- Λάζαρος
Το Σάββατο του Λαζάρου, τα παιδιά γυρίζουν από πόρτα σε πόρτα και τραγουδούν τον «Λάζαρο», συγκεντρώνοντας χρήματα και αυγά για τους ιερείς. Παλαιότερα, αυτή την ημέρα, κανένας γεωργός δεν πήγαινε στο χωράφι του να εργαστεί, γιατί όπως πίστευαν, ό,τι έπιαναν θα μαραινόταν. Επιτρεπόταν μόνο η συγκέντρωση ξερών κλαδιών για το άναμμα των φούρνων τη Μεγάλη Εβδομάδα για το ψήσιμο των κουλουριών. Την ημέρα αυτή επίσης, σε όλα τα σπίτια οι νοικοκυρές φτιάχνουν στριφτά κουλουράκια, «τα Λαζαράκια», συμβολίζοντας με τον τρόπο αυτό το σώμα του Λαζάρου που ήταν τυλιγμένο στο σάβανο.
Κως-Λαμπρόπιτες
Στο νησί της Κω, πρωταγωνιστές των εορτών του Πάσχα είναι οι ανήλικοι κάτοικοι, που κατά την περίοδο πριν την Μεγάλη Εβδομάδα φροντίζουν να πάρουν μεγάλα κλειδιά, από αυτά που χρησιμοποιούνταν στις παλιές κλειδαριές, να τα δέσουν με ένα σκοινί και να προσαρμόσουν πάνω τους μπαρούτι και, όταν φτάσει η Ανάσταση, να τα χτυπήσουν δυνατά στον τοίχο για να… χαλάσουν τον κόσμο. Την ίδια ημέρα, η Εκκλησία είναι στρωμένη με μωβ λουλούδια που φυτρώνουν στο νησί, τις λεγόμενες «λαμπρές», ενώ οι νοικοκυρές ετοιμάζουν «λαμπρόπιτες» για να συνοδεύσουν το αρνί της Κυριακής.
Ζάκυνθος- Λευκά περιστέρια
Το μεσημέρι της Μ. Παρασκευής, πλήθος πιστών συμμετέχει στην περιφορά του Εσταυρωμένου που διασχίζει όλη την πόλη. Στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου των Ξένων, η περιφορά του Επιταφίου, σύμφωνα με παμπάλαιο τοπικό έθιμο, γίνεται τις πρώτες πρωινές ώρες του Μ. Σαββάτου, ενώ με την ανατολή του ηλίου, ο Δεσπότης σηκώνει την Ανάσταση. Με το πρώτο χτύπημα της καμπάνας, ο Δεσπότης αφήνει ελεύθερα άσπρα περιστέρια ενώ από το καμπαναριό πετάνε στο δρόμο πήλινα δοχεία, όπως και όλοι οι κάτοικοι του νησιού από τα παράθυρά τους.
Ηράκλειο Κρήτης- το κάψιμο του Ιούδα
Πριν την ανάσταση, στις Γκαγκάλες Ηρακλείου, όλα τα παιδιά του χωριού μαζεύουν ξύλα και οτιδήποτε άλλο μπορεί να καεί και τα αφήνουν στο προαύλιο της εκκλησίας. Την παραμονή της Ανάστασης σχηματίζουν ένα βουνό από τα ξύλα και στην κορυφή έχουν ένα σκιάχτρο με ένα παλιό κουστούμι που υποτίθεται ότι είναι ο Ιούδας και την ώρα που ο παπάς λεει το ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ βάζουν φωτιά και τον καίνε. Η νύχτα γίνεται μέρα από τα πυροτεχνήματα, η καμπάνα του χωριού χτυπά συνεχώς και μάλιστα οι παλιότεροι λένε ότι όταν αυτοί ήταν μικροί δεν άφηναν 3 μερόνυχτα την καμπάνα να σταματήσει γιατί το θεωρούσαν για καλό. Ξυπνούσαν ακόμα και τη νύχτα να πάνε να την χτυπήσουν.
- Πάτμος: ΝΙΠΤΗΡΑΣ
- Πάρος:Ρωμαίοι στρατιώτες και πυροτεχνήματα
- Πρέβεζα: Σαϊτάν Παζάρ
- Ρόδος : Λάζαρος
- Κως: Λαμπρόπιτες
- Ζάκυνθος: Λευκά περιστέρια - Ηράκλειο Κρήτης: το κάψιμο του Ιούδα
Η ώρα της Ανάστασης πλησιάζει και..... σε κάθε γωνιά της Ελλάδας από την κεντρική ηπειρωτική χώρα μέχρι τα νησιά της αναβιώνουν έθιμα που έχουν τις ρίζες τους βαθιά μέσα στο χρόνο. Παρακάτω παρουσιάζονται ορισμένα από αυτά.
Λεωνίδιο-Πτήσεις με αερόστατα
Στην όμορφη κωμόπολη της Τσακωνιάς, η Λαμπρή γίνεται όνομα και πράγμα, αφού εδώ και έναν περίπου αιώνα, το βράδυ της Ανάστασης τηρείται το έθιμο των αερόστατων. Τα παιδιά των πέντε ενοριών συναγωνίζονται στις επιτυχείς «πτήσεις» των χρωματιστών φωτεινών αερόστατων, τα οποία ετοιμάζουν επί εβδομάδες πριν το Πάσχα. Για περίπου μισή ώρα μετά το «Χριστός Ανέστη», ο ουρανός αποκτά… έξτρα αστέρια, ενώ παράλληλα το ευαγγέλιο διαβάζεται και στην τσακώνικη διάλεκτο.
Κέρκυρα- Μπότηδες
Πρόκειται για το έθιμο της Πρώτης Ανάστασης, κατά το οποίο οι Κερκυραίοι γεμίζουν τους μπότηδες (κανάτια με λεπτό στόμιο) με νερό και τους πετούν από τα μπαλκόνια των καντουνιών. Λίγο νωρίτερα, στην εκκλησία της Παναγιάς των Ξένων έχει γίνει τεχνητός σεισμός, σαν αναφορά στον σεισμό που έγινε σύμφωνα με την Βίβλο στον τάφο του Ιησού, ενώ στην συνέχεια, οι κερκυραϊκές φιλαρμονικές κυκλοφορούν στην πόλη παίζοντας εύθυμα εμβατήρια.
Τήνος- Φύλλα λεμονιάς
το Μεγάλο Σάββατο πρωί, στη λειτουργία, όταν ο παπάς ψάλλει το «Ανάστα ο Θεός», περιφέρεται ένα πανέρι με φύλλα λεμονιάς, τα οποία οι πιστοί τα φυλάνε στα πορτοφόλια ή στις τσέπες τους για καλή τύχη. Το βράδυ της Ανάστασης γιορτάζεται πανηγυρικά κυρίως στη Χώρα, αλλά και σ’ όλα τα χωριά της. Στην Παναγία μοιράζονται στον κόσμο κόκκινα αυγά, στον περίβολο της εκκλησίας.
Χίος- Ρουκετοπόλεμος
Η περίφημη μάχη των ενοριών με ρουκέτες ξεκίνησε σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, επί Τουρκοκρατίας διότι οι Χριστιανοί κάτοικοι ήθελαν να δείξουν περήφανα στους Τούρκους πώς γιορτάζουν την Ανάσταση. Το αποτέλεσμα είναι ένα μαγευτικό θέαμα, για το οποίο είναι υπεύθυνοι οι ειδικοί «ρουκετοποιοί» του χωριού που εργάζονται καθ’ όλη την διάρκεια της χρονιάς.
Σύρος- Οι δύο κόσμοι συναντιούνται
Η Σύρος βιώνει με ιδιαίτερο τρόπο το Πάσχα. Οι δύο Θρησκευτικές της κοινότητες, η Ορθόδοξη και η Καθολική, γιορτάζουν συγχρόνως, με αγάπη κατάνυξη και αμοιβαίο σεβασμό τις Άγιες Μέρες του Πάσχα. Οι Επιτάφιοι των Καθολικών στην Άνω Σύρο ξεκινούν από τον Ναό του Αγίου Γεωργίου. Στην Ερμούπολη ο επιτάφιος των Καθολικών ξεκινάει από τον ιερό Ναό Ευαγγελιστών οι επιτάφιοι των Ορθοδόξων, από τις ενορίες Αγίου Νικολάου, της Κοιμήσεως και την Μητρόπολη της Μεταμορφώσεως περιφέρονται και συναντώνται στην Κεντρική Πλατεία Μιαούλη, όπου γίνεται κατανυκτική δέηση και ψάλλονται τροπάρια της Μ. Παρασκευής από την χορωδία του Αγίου Νικολάου και Ιεροψάλτες.
Πάτμος- ΝΙΠΤΗΡΑΣ
Στο νησί της Αποκάλυψης επίκεντρο των τελετών και ακολουθιών αποτελεί ο «ΝΙΠΤΗΡΑΣ». Κάθε χρόνο, στολίζεται με λαμπρές βάγιες και πλούσια ποικιλία ανοιξιάτικων λουλουδιών. Την Μ. Πέμπτη, γίνεται αναπαράσταση του «ΜΥΣΤΙΚΟΥ ΔΕΙΠΝΟΥ» του ΝΙΠΤΗΡΑ, σε κεντρική πλατεία της Χώρας. Το Μ. Σάββατο το βράδυ πριν από την Ανάσταση, το Ευαγγέλιο διαβάζεται σε ηρωικό εξάμετρο με κώντιο και την Κυριακή του Πάσχα στις 3 το απόγευμα, στο Μοναστήρι της Πάτμου γίνεται η 2η Ανάσταση κατά την οποία το Αναστάσιμο Ευαγγέλιο διαβάζεται σε επτά γλώσσες και από τον ηγούμενο μοιράζονται κόκκινα αυγά στους πιστούς.
Πάρος- Ρωμαίοι στρατιώτες και πυροτεχνήματα
Η περιφορά του Επιταφίου της Μάρπησσας, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς κατά την διάρκειά της, γίνονται δεκαπέντε περίπου στάσεις. Σε κάθε στάση φωτίζεται και ένα σημείο του βουνού, όπου τα παιδιά ντυμένα Ρωμαίοι στρατιώτες ή μαθητές του Χριστού, αναπαριστούν σκηνές από την είσοδο στα Ιεροσόλυμα, την προσευχή στο Όρος των Ελαιών, το Μαρτύριο της Σταύρωσης και την Ανάσταση. Τα μεσάνυκτα του Μ. Σαββάτου, το νησί γεμίζει από φώτα και τον θόρυβο των αμέτρητων πυροτεχνημάτων.
Πρέβεζα- Σαϊτάν Παζάρ
Οι ρίζες του συγκεκριμένου εθίμου προέρχονται από την Τουρκοκρατία.
Προκειμένου να μπορέσουν να γιορτάσουν την Ανάσταση, οι χριστιανοί προκαλούσαν φασαρία στο Σαϊτάν Παζάρ για να κρατήσουν μακριά τους Τούρκους. Η συνήθεια αυτή τηρήθηκε και μετά την Απελευθέρωση και έφτασε μέχρι τις μέρες μας χάρη στους κατοίκους και τους καταστηματάρχες του Σαϊτάν Παζάρ οι οποίοι βρήκαν το έθιμο από τους προγόνους τους.
Το έθιμο τελείται ως εξής: Μόλις ο ιερέας του μητροπολιτικού ναού (Αγ. Χαράλαμπος) σημάνει την πρώτη Ανάσταση, στις 09:30, πλήθος από «μπότια» (πήλινα κανάτια) σπάζουν στο γραφικό πλακόστρωτο και κατά μήκος όλου του πεζόδρομου, συνοδευόμενα από ρίψη κροτίδων, ο ήχος των οποίων αντηχεί σε όλη την πόλη δίνοντας το μήνυμα της πρώτης Ανάστασης του Θεανθρώπου και της νίκης της ζωής ενάντια στον θάνατο.
Την όλη διαδικασία πλαισιώνουν μουσικές δίνοντας μια χαρμόσυνη ατμόσφαιρα ενώ, στο τέλος προσφέρεται στον κόσμο από τους καταστηματάρχες το παραδοσιακό νηστίσιμο γλυκό σουτζούκι και χαλβάς.
Ρόδος- Λάζαρος
Το Σάββατο του Λαζάρου, τα παιδιά γυρίζουν από πόρτα σε πόρτα και τραγουδούν τον «Λάζαρο», συγκεντρώνοντας χρήματα και αυγά για τους ιερείς. Παλαιότερα, αυτή την ημέρα, κανένας γεωργός δεν πήγαινε στο χωράφι του να εργαστεί, γιατί όπως πίστευαν, ό,τι έπιαναν θα μαραινόταν. Επιτρεπόταν μόνο η συγκέντρωση ξερών κλαδιών για το άναμμα των φούρνων τη Μεγάλη Εβδομάδα για το ψήσιμο των κουλουριών. Την ημέρα αυτή επίσης, σε όλα τα σπίτια οι νοικοκυρές φτιάχνουν στριφτά κουλουράκια, «τα Λαζαράκια», συμβολίζοντας με τον τρόπο αυτό το σώμα του Λαζάρου που ήταν τυλιγμένο στο σάβανο.
Κως-Λαμπρόπιτες
Στο νησί της Κω, πρωταγωνιστές των εορτών του Πάσχα είναι οι ανήλικοι κάτοικοι, που κατά την περίοδο πριν την Μεγάλη Εβδομάδα φροντίζουν να πάρουν μεγάλα κλειδιά, από αυτά που χρησιμοποιούνταν στις παλιές κλειδαριές, να τα δέσουν με ένα σκοινί και να προσαρμόσουν πάνω τους μπαρούτι και, όταν φτάσει η Ανάσταση, να τα χτυπήσουν δυνατά στον τοίχο για να… χαλάσουν τον κόσμο. Την ίδια ημέρα, η Εκκλησία είναι στρωμένη με μωβ λουλούδια που φυτρώνουν στο νησί, τις λεγόμενες «λαμπρές», ενώ οι νοικοκυρές ετοιμάζουν «λαμπρόπιτες» για να συνοδεύσουν το αρνί της Κυριακής.
Ζάκυνθος- Λευκά περιστέρια
Το μεσημέρι της Μ. Παρασκευής, πλήθος πιστών συμμετέχει στην περιφορά του Εσταυρωμένου που διασχίζει όλη την πόλη. Στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου των Ξένων, η περιφορά του Επιταφίου, σύμφωνα με παμπάλαιο τοπικό έθιμο, γίνεται τις πρώτες πρωινές ώρες του Μ. Σαββάτου, ενώ με την ανατολή του ηλίου, ο Δεσπότης σηκώνει την Ανάσταση. Με το πρώτο χτύπημα της καμπάνας, ο Δεσπότης αφήνει ελεύθερα άσπρα περιστέρια ενώ από το καμπαναριό πετάνε στο δρόμο πήλινα δοχεία, όπως και όλοι οι κάτοικοι του νησιού από τα παράθυρά τους.
Ηράκλειο Κρήτης- το κάψιμο του Ιούδα
Πριν την ανάσταση, στις Γκαγκάλες Ηρακλείου, όλα τα παιδιά του χωριού μαζεύουν ξύλα και οτιδήποτε άλλο μπορεί να καεί και τα αφήνουν στο προαύλιο της εκκλησίας. Την παραμονή της Ανάστασης σχηματίζουν ένα βουνό από τα ξύλα και στην κορυφή έχουν ένα σκιάχτρο με ένα παλιό κουστούμι που υποτίθεται ότι είναι ο Ιούδας και την ώρα που ο παπάς λεει το ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ βάζουν φωτιά και τον καίνε. Η νύχτα γίνεται μέρα από τα πυροτεχνήματα, η καμπάνα του χωριού χτυπά συνεχώς και μάλιστα οι παλιότεροι λένε ότι όταν αυτοί ήταν μικροί δεν άφηναν 3 μερόνυχτα την καμπάνα να σταματήσει γιατί το θεωρούσαν για καλό. Ξυπνούσαν ακόμα και τη νύχτα να πάνε να την χτυπήσουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου