ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΑΡΚΟ ΚΥΚΛΑΔΩΝ: TRAGEDY OF THE COMMONS, ή H ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ ΨΑΡΑ ΣΤΙΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

 Του Γιάννη Βλάχου (νομικού-συγγραφέα)

   Το βλέπουμε καθημερινά, ολόγυρά μας: Τα κοινωνικά αγαθά (από παιδεία και υγεία ως τις συγκοινωνίες, την ενέργεια και τον πολιτισμό) ιδιωτικοποιούνται. Όσα θεωρούσαμε σαν ανεπίδεκτα ιδιοκτησίας και κοινά σε όλους πράγματα, με ελεύθερη πρόσβαση για την ανάπτυξη της προσωπικότητας, περνάνε στα χέρια μικρών ιδιωτών στην αρχή και μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων αμέσως μετά. Το ψάρεμα στις Κυκλάδες δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση.

      Trusts και founds του διεθνούς κεφαλαίου κινητοποιούν επιστημονικές αποστολές στα νησιά των Κυκλάδων (τις.................

διεθνείς IUCN, GREENPEACE, WWF, COUSTEAU DIVERS, NATIONAL GEOGRAFIC, τις εγχώριες ΚΟΜΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ και ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ) σαν προπομπούς για την αναγνώριση του χώρου και των κατοίκων, ενώ παράλληλα συνεργάζονται με το επίσημο κράτος μέσω του ΕΛΚΕΘΕ και του ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ (το οποίο συνεργάζεται με πανεπιστήμιο του TEXAS και την ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ για τη δημιουργία ηλεκτρονικού συστήματος παρακολούθησης της αλιευτικής δραστηριότητας). Ανάμεσά τους το NIARHOS FOUND του έλληνα εφοπλιστή, και το PEW TRUST του τεξανού παραγωγού πετρελαϊκής και πράσινης ενέργειας «SUN OIL», επιχειρούν να καθοδηγήσουν οικονομικά και ιδεολογικά την πολιτική εξουσία της Ευρώπης, μέσω της ΕΥΡΩΒΟΥΛΗΣ και της ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΛΙΕΙΑΣ (European Fisheries Commission που εκπροσωπείται στο Κολέγιο Επιτρόπων της Ε.Ε. από την ελληνίδα κομισάριο Μαρία Δαμανάκη) στην επιβολή περιορισμών στην αλιευτική δραστηριότητα αρχικά, και στην ιδιωτικοποίηση αμέσως μετά της αλιείας, της θάλασσας και της παράκτιας ζώνης των Κυκλάδων. Η δημιουργία αρχικά Θαλάσσιου Πάρκου, και αμέσως μετά μαρίνας και Περιοχής Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης στα σημαντικότερα νησιά των Κυκλάδων, σε συνδυασμό με την πλήρη κατάργηση κάθε νόμου που περιορίζει την ανάπτυξη ξένων επιχειρήσεων στην Ελλάδα, αλλά και την εξαφάνιση των εργασιακών δικαιωμάτων, θα αυξήσει την κερδοφορία των μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων (κυρίως της Γερμανίας) που θα έχουν διπλό κέρδος: από τη μια θα καλύψουν τις ανάγκες τους σε πρωτογενές τουριστικό και εργατικό υλικό (εκμεταλλευόμενοι τη φυσική ομορφιά και τους κατοίκους του Αιγαιοπελαγίτικου τοπίου) και απ’ την άλλη θα διαθέσουν σαν αντάλλαγμα τα συσσωρευμένα βιομηχανικά τους προϊόντα.              

     Το NIARHOS FOYND  ήδη διεκδικεί τη διαχείριση της παράκτιας ζώνη της Αθήνας με την πολυδιαφημισμένη «ευεργεσία» στο Φαληρικό Δέλτα: Εθνική Λυρική Σκηνή, Εθνική Βιβλιοθήκη, Πολιτιστικό Πάρκο και προσεχώς μαρίνα συνθέτουν το πρώτο από τα «φιλέτα» της δημόσιας περιουσίας που περνά στη διαχείριση του καπιταλιστικού ομίλου. Οι Κυκλάδες φαίνεται ότι θα αποτελέσουν το επόμενο «φιλέτο» του Αιγαίου που θα ξεπουληθεί  μέσω . . . «ευεργεσίας» καθώς το COUSTEAU DIVERS που πρωτοστατεί στην δημιουργία Θαλάσσιου Πάρκου έλαβε χορηγία το 2012 από το  NIARHOS FOYND για τη διοργάνωση στη Σαντορίνη, τον Απρίλη 2012, συνεδρίου για μαρίνες και Θαλάσσια Πάρκα (με συμμετοχή του εφοπλιστικού λόμπυ αλλά και Πανεπιστημίου του Ισραήλ). Ταυτόχρονα, ορμώμενο από τις Η.Π.Α το PEW TRUST  μέσω της οικονομικής υποστήριξης που παρέχει προς το ευρωπαϊκό δίκτυο  οικολογικών οργανώσεων ΟCEANA, μέλος της οποίας είναι το ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ, επιδίωξε και πέτυχε στις 6 - 2 – 2013  απόφαση της ευρωβουλής για επιβολή ποσοστώσεων από το 2019 σε όλα τα είδη ψαριών της Μεσογείου επισείοντας τον κίνδυνο εξαφάνισής τους, προσεγγίζοντας πολιτικά με αυτό τον τρόπο το χώρο του Αιγαίου με την άφθονη πετρελαϊκή και πράσινη ενέργεια.

    Ανέκαθεν η  αληθής ή ψευδής επίκληση ενός  υπέρτατου κινδύνου που απειλεί  ένα κοινωνικό αγαθό (ο ψαροντουφεκάς  που « απειλεί με εξαφάνιση»  τους ροφούς, τα χταπόδια και  τις φώκιες των Κυκλαδων, τα  «λαμόγια» του δημοσίου που  διαχειρίζονται το χρήμα που  προορίζεται για τη χρηματοδότηση  των κοινωνικών αγαθών, οι οικονομικά  «βολεμένοι» ερασιτέχνες ψαράδες που με τα GPS «αρπάζουν τα ψάρια από το στόμα» των οικονομικά ασθενέστερων επαγγελματιών ψαράδων, κλπ, κλπ) αποτελεί το ιδεολογικό μέσο της οικονομικής ολιγαρχίας για να επιβληθεί πάνω στο κοινωνικό σύνολο. Αυτό το ιδεολογικό κατασκεύασμα ονομάζεται «Tragedy of the commons» - «Τραγωδία των κοινωνικών αγαθών».  Ο κοινωνικός χαρακτήρας ενός αγαθού εμφανίζεται ως «τραγωδία», προκειμένου να δικαιολογηθεί η ιδιοποίησή του: Οταν όλοι έχουν δικαιώματα πάνω στα ψάρια των Κυκλάδων, ο καθένας προσπαθεί να πιάσει όσα μπορεί αδιαφορώντας για τη συντήρησή του ψαρότοπου, προκαλώντας έτσι μια θαλάσσια «τραγωδία» που θα αποτραπεί μόνο εάν εκχωρηθεί το δικαίωμα αποκλειστικής εκμετάλλευσης των ψαριών για αλιεία (αλλά και για τουριστικές καταδύσεις)  σε ιδιώτες οι οποίοι με κίνητρο το κέρδος θα φροντίσουν για τη συντήρηση της περιουσίας τους. Δηλαδή, τα ψάρια και οι κάτοικοι των Κυκλάδων χρειάζονται ακόμα περισσότερο καπιταλισμό! Το ερώτημα βέβαια είναι πώς ο ίδιος ο κεφαλαιοκράτης από τη μια πλευρά θα καιροφυλακτεί να πάρει τα κέρδη του από το χρηματιστήριο για να τα μεταφέρει σε ασφαλές μέρος πριν σκάσει η φούσκα και το «κούρεμα», και από την άλλη θα ενδιαφέρεται για το ξεκλήρισμα των ψαριών των Κυκλάδων από τους ψαράδες.     

        Και ιδού σήμερα, ψηφισμένο από την ευρωβουλή στις 6 Φλεβάρη 2013 μετά από εισήγηση της Γερμανίδας ευρωβουλευτή του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος U. Rodust το μέτρο των ποσοστώσεων σε όλα τα είδη ψαριών της Μεσογείου από το έτος 2019 με σκοπό (όπως η εισηγήτρια αναφέρει στη σχετική αιτιολογική έκθεση του άνω νόμου, «να εισαχθεί ένα σύστημα δικαιωμάτων εδαφικής χρήσης στο τομέα της αλιείας για τη Μεσόγειο, σύμφωνα με το οποίο μια ορισμένη περιοχή παραχωρείται σε μια ομάδα αλιέων για άσκηση αλιείας ώστε μέσω αυτού του δικαιώματος στην αλιεία να ισχυροποιηθεί το αίσθημα ευθύνης των αλιέων και να ενισχυθεί ο αυτοέλεγχος, καθώς δεν θα τους συμφέρει να εισέλθει κάποιος στην περιοχή τους»  (Να σημειωθεί ότι ήδη ισχύει point system ελέγχου και υπακοής στην Ευρωπαϊκή Αλιευτική Νομοθεσία για κάθε ανυπότακτο αλιέα, προβλέποντας ακόμη και την οριστική αφαίρεση της άδειας αλιείας)

     Εδώ στο  «Tragedy of the commons» θα στηριχτεί ιδεολογικά το οικονομικό μέλλον των Κυκλάδων, του Αιγαίου και της Ελλάδας. «Πουλήστε και χαρίστε μας τα κοινωνικά αγαθά ώστε να τα διαχειριστούμε με σωφροσύνη για το καλό της ανάπτυξης» λένε οι κεφαλαιοκράτες, και προσθέτουν: «Δώστε μας και τα αντίστοιχα κοινωνικά κονδύλια που προορίζονται για τα κοινωνικά αγαθά, τα οποία έχουν προέλθει από τους φόρους των πολιτών, για να τα προστατεύσουμε από τα λαμόγια». Πράγματι, σε εποχές μεγάλης συσσώρευσης του κεφαλαίου, αυτό εμφανίζεται  ως «πιο ηθικό». Το βλέπουμε άλλωστε: Για τα λαμόγια των Μ.Κ.Ο. έχουν περάσει οι εποχές των «παχιών αγελάδων» και η ελληνική όπως και η ευρωπαϊκή οικονομία αρχίζει να μοιάζει με τη μητρόπολη του καπιταλισμού τις ΗΠΑ. Εκεί όπου ο ίδιος ο καπιταλιστής, με το δικό του όνομα όπως ο PEW της SUN OIL, διαχειρίζεται τα κοινωνικά αγαθά και τα κρατικά κονδύλια, κι όχι κάποιος φουκαράς κομπιναδόρος μικροεπιχειρηματίας. Και όχι μόνο: Οι προοπτικές κυριαρχίας για το μεγάλο κεφάλαιο έχουν αναπτυχθεί τόσο πολύ ώστε να μη χάνει το χρόνο του με άθλιες μεθόδους κέρδους, όπως π.χ. οι μίζες προς κυβερνητικές και Μ.Κ.Ο. από τη SEIMENS και τη DEIMLER BENZ, (δυο γερμανικών εταιριών κατεξοχήν «αιμοδοτών» των «περιβαλλοντολογικών» οργανώσεων παγκοσμίως) οι οποίες με απόφαση της Επιτροπής Αμερικανικής Κεφαλαιοαγοράς πλήρωσαν μεγάλα ποσά ως εξωδικαστικό συμβιβασμό για τις κομπίνες τους. Αυτή η «νέα αμερικάνικη ηθική» εισάγεται στην Ευρώπη από το PEW TRUST, και ειδικά στην Ελλάδα από το NIARHOS FOUND.

    Σήμερα πλέον,  η μικρή  οικογενειακή τουριστική επιχείρηση  κινδυνεύει να εξαφανιστεί από  το πρόσωπο των Κυκλαδων, καθώς  το Αιγαίο θα μεταβληθεί σε  μονοπωλιακή αγορά τουρισμού,  αλιείας, ακινήτων και πράσινης  ενέργειας. Οι ανεξάρτητοι ψαράδες  του νησιού κάτω από τους  περιορισμούς των ποσοστώσεων,  και με το κλείσιμο αλιευτικών  πεδίων λόγω Θαλάσσιου Πάρκου, αλλά και με το διωγμό των  ερασιτεχνών αλιέων (που μεταλαμπαδεύουν  την γνώση των ψαριών, της ψαροφαγίας  και της θάλασσας από γενιά  σε γενιά δημιουργώντας έτσι  την πιστή πελατεία του επαγγελματία  ψαρά, η οποία αποφεύγει την  βιομηχανοποιημένη διατροφή των  ιχθυοτροφείων) θα μετατραπούν  σε φτωχούς εξαρτημένους βαρκάρηδες  και υπηρέτες, μόνο και μόνο  για να δοξαστούν οι αφέντες  ως «ευεργέτες του τόπου» και  να πλουτίσουν οι κεφαλαιοκράτες  της Γερμανίας και της Αμερικής.

   Αν ρωτήσει κάποιος Κυκλαδίτης  ψαράς, τον Νιάρχο και τον  Pew: Τι σημαίνει κοινωνικό αγαθό; Ποια είναι τα πράγματα και οι υπηρεσίες που επιτρέπεται να καταναλώνω δωρεάν μέσα στη θάλασσα, ώστε να μπορώ να κερδίζω τα προς το ζην με το ψάρεμα, να τρέφομαι με ψάρια, να μορφώνομαι μέσα από το ψάρεμα, να ψυχαγωγούμαι με το ψάρεμα, να αναπτύσσω κοινωνικές συναναστροφές μέσα από το ψάρεμα, να έχω την υγεία μου χάρη στη θάλασσα; Σε αυτό το ερώτημα οι οικονομικά ισχυροί αυτής της γης απαντούν: «Εχεις ένα πιάτο φαΐ (που θα στο δώσω είτε σαν αμοιβή για την εργασία που θα μου προσφέρεις, είτε σαν φιλανθρωπία στο συσσίτιο ανέργων) τον ήλιο και τον αέρα που αναπνέεις. Όλα τα άλλα «κοινωνικά αγαθά» είναι καθαρές ανοησίες. Η θάλασσα, τα ψάρια, η παράκτια ζώνη μου ανήκουν και όποτε θέλω μπορώ να φτιάξω Περιοχή Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης με μαρίνα στην πιο όμορφη δημόσια έκταση του νησιού απαλλοτριώνοντας, αν υπάρχει εκεί, κάποιο ακίνητό σου, μπορώ να φτιάξω Θαλάσσιο Πάρκο για να διασκεδάζουν οι τουρίστες με αυτόνομη κατάδυση και ερασιτεχνική αλιεία επί πληρωμή, μπορώ να φτιάξω αλιευτικές επιχειρήσεις μέσω της εκχώρησης αλιευτικών σκαφών, μπορώ να εκμεταλλευτώ θαλάσσιες εκτάσεις αποκλειστικής αλιείας που θα μου εκχωρήσει το δημόσιο. Είμαι το κεφάλαιο, δεν μπορώ να μένω στάσιμο.(Μην ξεχνάς ότι ήδη μου έχουν εκχωρήσει τους τόνους της Μεσογείου). Πρέπει να επεκτείνομαι συνεχώς, αλλιώς πρέπει να πεθάνω. Γι’ αυτό ίδρυσα την International Union for the Conservation of the Nature(IUCN) την μητέρα όλων των οικολογικών οργανώσεων όπου συμμετέχουν όλες οι κυβερνήσεις και η WWF, και της οποίας το νομικό τμήμα στη Γερμανία με συμβουλεύει πως να εκμεταλλευτώ το ανεκμετάλλευτο ακόμη, σε ποσοστό 80%, Αιγαίο με την άγρια φύση και τους κατοίκους του.»

         Τελικά, σήμερα, στο ψαρά των Κυκλάδων έλαχε ο κλήρος της αντίστασης και της άρνησης του φορτίου ότι αυτός ο ίδιος και οι συντοπίτες του είναι υπεύθυνοι για φτωχοποίηση της παράκτιας ζώνης, αλλά και το καθήκον της ανυπακοής στους «ευεργέτες» που τάχα θα τον βγάλουν από την τραγική θέση αν τους εκχωρήσει τα αγαθά του τόπου του.

    TRAGEDY OF THE COMMONS: ο άσπρος ρινόκερος στην Αφρική εκχωρήθηκε στους ιδιώτες για να διασωθεί… Η αλιεία του κυανόπτερου τόνου παραχωρήθηκε στις μεγάλες αλιευτικές επιχειρήσεις για να διασωθεί αφού πρώτα επιβλήθηκε η ποσόστωση που ζητούσαν οι οικολόγοι. TRAGEDY OF THE CAPITALISM: Οι μεγάλες αλιευτικές επιχειρήσεις συνεργάστηκαν με τους δικτάτορες της Τυνησίας και της Λιβύης και με πειρατικά πλοία αλίευσαν και κατάψυξαν τους τόνους της Μεσογείου. Τώρα μαζί με τους οικολόγους ζητάνε να μην αναπτυχθεί, ακόμη και να διακοπεί πρόσκαιρα η αλιεία του τόνου για να παραμείνει κερδοφόρο το συσσωρευμένο τους εμπόρευμα. TRAGEDY OF THE ECOLOGY: Στη Μήλο το 2012 κάποιος από τους υποστηρικτές για τη δημιουργία του εκεί Θαλάσσιου Πάρκου παρουσίασε στο ίντερνετ βίντεο με ψόφια ψάρια στο βυθό ισχυριζόμενος ότι είναι αποτέλεσμα του δυναμίτη που πέφτει στο νησί, ως ένα «Tragedy of the Commons». Τις επόμενες μέρες εμφανίστηκε ο δημιουργός αυτού του βίντεο και ανακοίνωσε δημόσια ότι τα πλάνα είναι από το Σαρωνικό. Στην «Καθημερινή» ένα στέλεχος του NATIONAL GEOGRAFIC  και υποστηρικτής των Θαλάσσιων Πάρκων στο Αιγαίο, δήλωσε ότι κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ελλάδα δεν αγόρασε ψάρια για να φάει επειδή όταν καταδύθηκε εδώ βρήκε ψόφια ψάρια στο βυθό, πιθανόν σκοτωμένα από δυναμίτη. TRAGEDY OF URLIKE RODUST: Στις αρχές του ΄70 στη Γερμανία, οι κοινωνικοί αγώνες του SPD γοήτευσαν τη νεαρή U. Rodust και έγινε μέλος του. Το SPD ανέβηκε στην εξουσία, αλλά το όνειρο της «αλλαγής» πάγωσε. Η U. Rodust ασχολήθηκε μεταξύ άλλων επαγγελματικά   στο χώρο της εστίασης - ψαροταβέρνες (Federal Executive Member German Fish Restaurant Association 1987-91). Σήμερα, με την ιδιότητα του ευρωβουλευτή πλέον, παθιάζεται με την ιδέα να σώσει τα ψάρια της Μεσογείου  δίνοντας τη δυνατότητα στους οικολόγους γερμανούς ψαράδες  να αγοράσουν τις ποσοστώσεις των ντόπιων στις Κυκλάδες (μετά από διακρατική συμφωνία Ελλάδας – Γερμανίας για σκάφη άνω των 12 μ. σύμφωνα με την η ΚΑΠ 2012 που εισηγήθηκε η Μ.  Δαμανάκη).  TRAGEDY OF MARIA DAMANAKI: Τα πρώτα χρόνια που ακολούθησαν τη μεταπολίτευση οι εργατικοί αγώνες σημαδεύτηκαν από τις απεργιακές κινητοποιήσεις στα ναυπηγεία του Νιάρχου (όπως ονομάζονταν τότε τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά, που του ανήκαν πριν τα πουλήσει για να μεταφέρει τα κέρδη αλλού). O πολιτικός λόγος της  Μαρίας Δαμανάκη που εξέφραζε τη γενιά «του Πολυτεχνείου» στήριζε τον αγώνα των εργατών ενάντια στο Νιάρχο, τότε. Τώρα ….  TRAGEDY OF THE O.Y.K: Ως συντάκτης αυτού του κειμένου και έχοντας την ιδιότητα του έφεδρου Ο.Υ.Κ. αδυνατώ να φανταστώ τον εαυτό μου να πολεμώ κολυμπώντας   και βουτώντας σε μια θάλασσα στην οποία θα είναι υπό διωγμό οι έλληνες ψαράδες (με πρώτο – πρώτο εμένα τον ίδιο που ως υποβρύχιος ψαράς θεωρούμαι από τους γερμανούς οικολόγους της I.U.C.N. αποδιοπομπαίος τράγος) με την ακτή κατειλημμένη από μια γερμανική Π.Ο.Τ.Α. με ψαροταβέρνα της U. Rodust.