Γράφει η Μαρία Κ. Αλιμπέρτη*Η Νάξος είναι το μεγαλύτερο σε έκταση νησί των Κυκλάδων με έκταση 428 τ. χλμ. ανήκει διοικητικά στο Δήμο Νάξου και μικρών Κυκλάδων, το βόρειο τμήμα της αντικρίζει τη Μύκονο και τη Δήλο, το νότιο τα δύο Κουφονήσια, την Ηρακλειά και την Σχοινούσα, ανατολικά βρίσκεται η Δονούσα και δυτικά η Πάρος.
Πλούσια η ιστορία της Νάξου από την εποχή που λάτρευαν στο νησί το θεό Διόνυσο. Υπήρξε κέντρο του Κυκλαδικού Πολιτισμού σύμφωνα με τα πλούσια ευρήματα των ανασκαφών ενώ ήταν κατοικημένη στα Μυκηναϊκά χρόνια. Μέλος της Αθηναϊκής συμμαχίας τάχθηκε εναντίον των Περσών και στη συνέχεια πέρασε στους Μακεδόνες, τους Πτολεμαίους της Αιγύπτου, τους Ροδίους και τέλος στους...... Ρωμαίους. Δέχτηκε κατά τη Βυζαντινή περίοδο πειρατικές επιδρομές με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να τραβηχτούν στο εσωτερικό και ορεινό του νησιού και να ιδρύσουν οικισμούς περιτριγυρισμένους με κάστρα. Το 1207 ο ενετός Μάρκος Σανούδος κατέλαβε το νησί και το έκανε έδρα του Δουκάτου του. Το 1537 λεηλατήθηκε από τον Μπαρμπαρόσα και το 1566-1579 ανήκε στον Ιωσήφ Ναζή. Στη συνέχεια κατακτήθηκε από τους Τούρκους και το 1830 απελευθερώθηκε με τις υπόλοιπες Κυκλάδες.
Η Πορτάρα, αγέρωχη υποδέχεται τον επισκέπτη και θυμίζει την εποχή που άρχισε να χτίζεται ο ναός του Απόλλωνα. Σύμφωνα με το μύθο στη Νάξο ο Θησέας εγκατέλειψε την Αριάδνη επιστρέφοντας από την Κρήτη.
Ψηλά στην βουνοπλαγιά της Χώρας δεσπόζει το ενετικό κάστρο που χτίστηκε από τον ενετό Μάρκο Σανούδο, με τα όμορφα καλντερίμια, και τα παλαιά φράγκικα σπίτια κτισμένα από παραδοσιακή πέτρα που τονίζουν την κουλτούρα και τον πολιτισμό του νησιού. Ο επισκέπτης μπορεί να δει το αρχαιολογικό μουσείο με τα διάσημα πρωτοκυκλαδικά είδωλα και την αψίδα της Νάξου με σπάνια χειρόγραφα. Εντυπωσιακός είναι ο πύργος του Χείμαρρου (4ου αιώνα) είναι ένα από τα σημαντικότερα μνημεία στη Νάξο, καθώς και ο πύργος της Αγιάς. Εδώ υπάρχουν αρχαίοι ναοί χώροι λατρείας για τον Δία, το Διόνυσο και την Δήμητρα, και το όρος Ζας που μεγάλωσε ο Δίας. Στην περιοχή 'Υρια υπάρχει το παλαιότερο οικοδόμημα στις Κυκλάδες, το ιερό του Διόνυσου, ο ναός του Απόλλωνα και τα λιοντάρια της Δήλου και ο Κούρος στις Μέλανες ενώ στη βόρεια περιοχή του νησιού στον Απόλλωνα κείτεται ένα άλλος Κούρος.
Εντυπωσιακό το τοπίο στην ανατολική και τη βόρεια - βορειοανατολική ορεινή Νάξο που έχει τις ψηλότερες βουνοκορφές έτσι που μπορεί ο επισκέπτης απολαύσει τους επαρχιακούς δρόμους να ξεδιπλώνονται μπρός του γεμάτους εκπλήξεις της φύσης, σε όλη τη διαδρομή μια και το τοπίο είναι καταπράσινο. Το εύρος και βάθος του γεωγραφικού του εδάφους είναι πολύ μεγάλο και περνώντας από τα υψηλότερα σημεία κοντά στα παραδοσιακά χωριά: Κωμιακή (Κορωνίδα), το ολόλευκο χωρίο με τις καταπράσινες πλαγιές και τα τρεχούμενα νερά και τους φιλόξενους κατοίκους, ίσως είναι το μόνο που έχει κρατήσει το απόλυτα παραδοσιακό ύφος, μικρά σπίτια με ξύλινα μπαλκονάκια με υπέροχη θέα που το μάτι ξανοίγει ως τον Απόλλωνα, γεμάτα μοσχομυρισμένα λουλούδια τα στενά δρομάκια με καμάρες και στιαστά, έχει πολλούς μόνιμους κατοίκους και το χειμώνα που ζουν από τη γεωργία και τη κτηνοτροφία, εδώ το καλλιεργήσιμο χώμα είναι λιγοστό, γόνιμο και ευλογημένο, συγκρατείται στις πεζούλες από τις ξερολιθιές, και δεσπόζει επιβλητικό στο ψηλότερο βουνό της Νάξου χτισμένο στα 700 μέτρα περίπου. Κόρωνος, οι μυρωδιές από τα μαγεριά ξεσηκώνουν τις αισθήσεις, ο περίπατος στο χωριό απαιτεί χαμηλά παπούτσια γιατί τα σκαλιά είναι εκατοντάδες αλλά αξίζει να το περπατήσετε, και εδώ η παράδοση κρατεί γερά και μάλιστα το χωριό αυτό έχει δικό του ύφος και εύθυμους ανθρώπους που και δω ζουν από τη γεωργία και τη κτηνοτροφία. Απείρανθος το χωριό του Μανώλη Γλέζου, λες και δεν ανήκει σε κανένα ρυθμό και παραδοσιακό οικιστικό σχέδιο, στις τέχνες στα γράμματα, στην παραδοσιακή ενδυμασία, στην ντοπιολαλιά, παντού ξεχωρίζει. Ένα χωριό σαν ανεξάρτητο κράτος στην κορφή της Νάξου. Σε αυτά τα χωριά και σε άλλα πολλά, αλλά και στο δρόμο για τη Μουτσούνα η διαδρομή θυμίζει αεροπορική πτήση και σίγουρα δεν θυμίζει νησί αφού ο επισκέπτης θα συναντήσει ανάμεσα στις βαθιές ρεματιές έντονη βλάστηση, τεράστια πλατάνια, καρυδιές, βελανιδιές, ελιές, οπωροφόρα και τρεχούμενα, κρυστάλλινα νερά .
Χαρακτηριστικό του τοπίου το αγροτικό σύστημα «τράφων-χαλιών» κατά την τοπική διάλεκτο το οποίο αξίζει προστασίας και διατήρησης για πολιτιστικούς, αισθητικούς, περιβαλλοντικούς αλλά και αντιδιαβρωτικούς λόγους μια και στην Νάξο δεν λείπουν ούτε οι βαριές χιονοπτώσεις ούτε οι καταρρακτώδεις βροχές. Ξεχερσωμένα από πέτρες κομμάτια γης με ένα γύρω χτισμένα με «ξερολιθιά», γόνιμα, ευλογημένα χώματα γεμάτα ζαρζαβατικά και αμπέλια. Το τοπίο συμπληρώνεται από τους παραδοσιακούς κατάλευκους οικισμούς ακουμπισμένους απλά τον ένα πάνω στο «δώμα» του άλλου με τις «καμάρες και τα στειαστά», τους μικρούς δρόμους που τα πολύχρωμα λουλούδια στολίζουν την απλότητα της νησιώτικης αρχιτεκτονικής. Εδώ αλλά και σε όλη τη Νάξο υπάρχουν μικρά παραδοσιακά καφενεδάκια και μαγεριά που ο επισκέπτης θα τονωθεί με μια ρακί ή ένα παραδοσιακό λικέρ κίτρο αλλά και θα γευτεί παραδοσιακούς μεζέδες και γλυκά του κουταλιού.
Στην κεντρική δυτική περιοχή συναντάμε μικρές κοιλάδες με ελαιώνες, κερασιές και οπορωφόρα, με ιδιαίτερα πλούσιο και το οικιστικό τοπίο αρμονικά δεμένο και πάντα στα μέτρα της παράδοσης. Χαρακτηριστικό του τοπίου στη περιοχή αυτή είναι «ο Πλάτανος του Φιλωτιού» στον αμαξωτό στο κέντρο του μεγαλύτερου και πλουσιότερου χωριού του νησιού με 1500 μόνιμους κατοίκους που ξεχωρίζουν για το πάθος και την αγάπη για τον τόπο τους, φιλόλογοι, επιστήμονες, πολιτικοί, άνθρωποι των γραμμάτων, κτηνοτρόφοι, το χωριό του Μητροπολίτη Παροναξίας Καλλινίκου Δεμενεόπουλου. Ο ελαιώνας της παλαιάς πρωτεύουσας του νησιού της Τραγαίας, οι καταπράσινες κοιλάδες Ποταμιάς – Μελάνων. Η περιοχή του Λιβαδιού, η κοιλάδα των Γαλήνης -Εγγαρών ένας απέραντος κάμπος με καλαμιώνες και πολυετή αθάνατα. Στη Νάξο βρίσκονται δύο προστατευόμενες περιοχές που εντάχθηκαν στο δίκτυο Φύση (Natura) 2000, χαρακτηρισμένοι ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος : η περιοχή της κεντρικής ορεινής και η νότια παραλιακή ζώνη του νησιού (Ζευς και Βίγλα έως Μαυροβούνι) και η Αλυκή της Νάξου, που είναι υδροβιότοποι και περιβαλλοντικοί οικισμοί αποδήμησης άγριων πουλιών και προστατευόμενων ειδών.
Η Νάξος διαθέτει τις μεγαλύτερες σε έκταση παραλίες στις Κυκλάδες όλες με άμμο, πεντακάθαρες και καταγάλανα νερά, ένα γύρω στο νησί, οργανωμένες ή κρυφές σε όρμους, προσιτές και ήρεμες για τον επισκέπτη που θέλει να απολαύσει το μπάνιο του. Μερικές από αυτές είναι ο Αγ. Προκόπης, η Αγ. Άννα, η Πλάκα, η Βίγλα, το Αλικό, το Καστράκι, το Πιργάκι, η Αγιασός, η Μουτσούνα, ο Λυόνας, ο Απόλωνας, το Αμπράμ, και άλλες.
Εκατοντάδες πανέμορφες ολόλευκες βυζαντινές εκκλησίες που υπάρχουν σε όλα στα χωριά, τα βουνά και είναι διάσπαρτες σε όλη την επαρχία. Λειτουργούν σχεδόν όλες τη Μεγάλη Εβδομάδα και την ημέρα της Ανάστασης. Ο επισκέπτης μπορεί να εκκλησιαστεί στο μοναστήρι Παναγία Δροσιανή με τις παλαιότερες τοιχογραφίες στα Βαλκάνια. Στο Χαλκί στη Παναγία Πρωτόθρονη , στο Άγιο Γεώργιο Διασορείτη. Στο Φιλώτι στη Κοίμηση της Θεοτόκου-Παναγιά τη Βυζαντινή εκκλησία με παράδοση από την τουρκοκρατία και μια ιστορία που μοιάζει παραμύθι «Κάνε το καλό και ρίχτω στο γιαλό» Πανέμορφη, παραδοσιακή, επιβλητική, στο κέντρο και το επίκεντρο του νησιού. Στην Κωμιακή στη Παναγιά τη Θεοσκέπαστη που βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, κάτασπρη επιβλητική, με ένα αυλόγυρο πετρόχτιστο που σκιάζει κάτω από τον τεράστιο υπεραιωνόβιο πλάτανο τον επισκέπτη. Στην Ποταμιά στην Εκκλησία του Αη Μάμα, στο Δανακό το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής είναι το παλαιότερο μοναστήρι στο νησί και μοιάζει με πύργο από παραμύθι, στην Παναγία την Αργοκοιλιώτισα, στις Εγγαρές στην Γέννησης της Θεοτόκου, στον Άγιο Νικόδημο στη Χώρα που είναι πολιούχος της Νάξου και φυσικά στη Μητρόπολη αλλά και σε άλλες.
Η Νάξος είναι η καλύτερη επιλογή για Πασχαλινές Διακοπές αλλά και για Καλοκαιρινές μια και εδώ το καλοκαίρι αρχίζει το Μάιο και τελειώνει τον Σεπτέμβρη. Όποιος έρθει μια φορά γίνεται τακτικός θαμώνας και το νησί καταλύεται από επισκέπτες αλλά και ντόπιους που ανοίγουν τα σπίτια και ζωντανεύουν τα χωριά που από παντού ακούγεται νησιώτικη μουσική και ξεχύνονται μυρωδιές από τα παραδοσιακά φαγητά των νοικοκυρών. Τα ξενοδοχεία του νησιού και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια παρέχουν υψηλές και σε καλές τιμές υπηρεσίες, και το φαγητό είναι εξαιρετικό και σε πολύ προσιτές τιμές. Εδώ σερβίρουν φαγητά όπως το παραδοσιακό «μπάτουδο» που ετοιμάζεται από βραδύς (ντόπιο κατσικάκι γεμιστό με μυρωδικά και ρύζι) για να γίνει ψητό στο φούρνο για το πασχαλινό τραπέζι ή αρνάκι στη σούβλα, κοκορέτσι παρέα με ψητές πατάτες Νάξου και φυσικά δεν λείπει από κανένα τραπέζι η Παραδοσιακή Γραβιέρα της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου, προϊόν μοναδικό με υπέροχη βραβευμένη γεύση, που η βασική πρώτη ύλη, το αγελαδινό, το πρόβειο και το γίδινο γάλα, παραλαμβάνεται αποκλειστικά από εκτροφές της περιοχής της Νάξου, εξαιρετικής ποιότητας που βρίσκεται σε όλα τα καταστήματα τροφίμων της Νάξου, όλης της Ελλάδας αλλά και σε πολλές χώρες του εξωτερικού όπου και εξάγεται σαν ένα εξαίρετο προϊόν που είναι. Άφθονο κρασί, τοπικές γεύσεις και μοναδικά γλυκά, χορός νησιώτικο βιολί και τραγούδι από τους Συλλόγους των χωριών παραδοσιακά ντυμένοι παρουσιάζουν δρώμενα του τόπου τους για την Άνοιξη και το Πάσχα και προσφέρουν μοναδικό θέαμα στον επισκέπτη εδώ στη φιλόξενη Νάξο!
Για την καλή καρδιά των Ναξιωτών, για όλα αυτά και για πολλά άλλα που δεν χωράνε σε αυτές τις σελίδες αξίζει να επισκεφτείτε την όμορφη Νάξο μας, είναι ο τόπος που τα μάτια δεν θα χορταίνουν να βλέπουν, η καρδιά θα αγαπήσει παράφορα, το κορμί θα χαλαρώσει και θα ακολουθήσει τους ναξιώτικους ρυθμούς και η γεύση θα μαγευτεί από τις μαεστρίες της παραδοσιακής κουζίνας και θα αναζητήσει φεύγοντας άλλο;
Τη Παραδοσιακή Γραβιέρα της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου.
Καλό σας Πάσχα, ραντεβού στη Νάξο μας!!!
*Μαρία Κ. Αλιμπέρτη
Δημοτική Σύμβουλος Δήμου Γαλατσίου,
πρ. Αντιδήμαρχος
Δημοσιογράφος-Εθελοντής
ethelontis@ yahoo.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου